Nhân vật Pao trong Ngoài cửa trời chưa sáng được xây dựng bằng nghệ thuật tinh tế, khiến người đọc cảm thấy cô không chỉ là một hình ảnh mà là một con người đầy sức sống và nội tâm. Tác giả dùng ngôi kể gần gũi, tập trung qua trải nghiệm và hành động của Pao những chi tiết cụ thể như xoa đầu con Mốc cạn lời, nước mắt lặng lẽ rơi, quyết định bỏ trốn với bộ váy sạch được gói kỹ để bộc lộ cảm xúc thay vì mô tả sáo rỗng. Đối lập giữa bản Pụ Dín mù sương, tù túng và quầng sáng rực rỡ ở Pụ Cháng vừa tạo bối cảnh xã hội vừa phản chiếu khát khao, hi vọng và bối rối trong Pao. Con chó Mốc là biểu tượng quan trọng: qua tình cảm của Pao với Mốc, ta thấy lòng trung thành, tính trìu mến và sức chịu đựng của một cô gái trẻ phải chấp nhận mất mát. Những hành động dứt khoát từ cú ném quầy tấu cứu Mốc đến việc trốn xuống chợ  cho thấy Pao vừa yếu mềm, vừa can đảm, mang vẻ đẹp đời thường mà bi tráng. Ngôn ngữ giản dị mà giàu hình ảnh (sương mù, quầng sáng, hoa cúc đỏ) kết hợp với những động tác thân thể cụ thể đã tạo nên một Pao sống động, có chiều sâu tâm lý và dễ đi vào lòng người.

Nhân vật Pao được xây dựng bằng những nét tinh tế, cô đọng và giàu hình ảnh, khiến cô vừa rất cụ thể vừa mang tính biểu tượng. Tác giả dùng ngoại cảnh sương mù, đêm tối, ánh sáng rực rỡ của Pụ Cháng  làm phản chiếu tâm trạng Pao: ngột ngạt, khao khát và ngây thơ. Qua hành động (vuốt ve, mắng mà rơi nước mắt, ngủ gục dưới gốc cây) và cử chỉ nhỏ (gói váy, đổ nếp, ném quầy tấu) hiện lên lòng thủy chung, can đảm và tính bộc trực của cô; cảm xúc được thể hiện bằng hành động chứ không dài dòng miêu tả. Mối liên hệ giữa Pao và con chó Mốc là mấu chốt, vừa là động lực hành động vừa là biểu tượng cho tình cảm gia đình, bản sắc và niềm tin bị xâm phạm  khi Mốc bị lấy đi, nội tâm Pao bùng nổ thành hành động cứu giữ. Ngôn ngữ truyện giản dị, nhiều thoại địa phương và chi tiết đời thường tạo sự chân thực; cấu tứ ngắn, các tình huống chồng lớp làm nổi bật quyết định dứt khoát của Pao. Kết truyện để mở, ẩn chứa cả thất vọng lẫn hy vọng, củng cố dáng hình Pao như một cô gái vừa yếu mềm vừa kiên quyết, đậm đà tính nhân văn.