Đọc bài thơ Đất nước – Những nghĩa trang, lòng tôi bỗng trĩu nặng. Tôi nghe trong từng câu thơ là tiếng khóc nghẹn ngào của những người mẹ, là nỗi đau âm thầm của những người con gái cả đời đi tìm hài cốt người thương, là những nghĩa trang trải dài theo rừng già, nơi giấc ngủ của bao người trẻ mãi mãi dừng lại ở tuổi hai mươi…

Đất nước tôi – đất nước của những hy sinh không khăn tang trắng, của những nấm mồ đồng đội quấn nhau bằng tấm tăng màu lá cỏ. Họ ra đi không kịp lời trăng trối, không một lần ngoái lại để thấy mái nhà thân thương. Họ nằm lại nơi núi rừng, nơi biển cả, hòa vào đất mẹ, lặng lẽ như những vì sao khuất sau màn đêm. Tôi tự hỏi: Trên những cánh rừng, có bao nhiêu người mẹ vẫn đang lần tìm từng mẩu xương khô? Trên những con sóng Biển Đông, có bao nhiêu người mẹ ngóng về phía chân trời, mong một cánh chim báo tin con trở về? Nhưng con nào có trở về…

Đất nước tôi – như một con tàu vươn mình ra biển lớn, nhưng con tàu ấy đã bao lần nức nở trước những mất mát, những chia ly. Tôi thấy bóng dáng những bà mẹ bạc tóc, vai gầy guộc đẩy con thuyền ra khơi, dõi theo những đứa con chưa từng kịp nói lời từ biệt. Tôi thấy những giọt nước mắt mặn chát hòa cùng gió biển, hóa thành những cơn sóng xô bờ, vỗ mãi vào lòng người nỗi đau không nguôi…

Đất nước tôi – nơi nỗi nhớ kéo dài đến vô tận, nơi những nghĩa trang không chỉ chôn cất những người đã khuất mà còn chất chứa cả những nỗi đau của người ở lại. Những linh hồn nằm xuống cho đất nước mãi trường tồn, để hôm nay tôi được đứng đây, khóc thương và biết ơn. Nhưng liệu chúng ta có bao giờ thực sự hiểu hết được những mất mát ấy không? Hay chỉ khi nhìn vào những bia mộ không tên, khi nghe tiếng gió rì rầm trên những cánh rừng hoang vắng, chúng ta mới giật mình nhận ra: Đất nước này được xây lên bằng máu, bằng nước mắt, bằng những thanh xuân vĩnh viễn nằm lại nơi chiến trường.