Tác phẩm "Chinh phụ ngâm" là một kiệt tác của văn học trung đại Việt Nam. Tác phẩm khắc họa nỗi đau đớn, nhớ nhung và cô đơn của người chinh phụ, người vợ phải sống trong cảnh biệt ly khi chồng ra trận. Đoạn trích từ bài thơ thể hiện sâu sắc tâm trạng băn khoăn và uất ức của người phụ nữ trong bối cảnh xã hội phong kiến đầy biến động và chiến tranh.

Câu mở đầu "Thuở trời đất nổi cơn gió bụi" đưa người đọc vào bối cảnh lịch sử đầy biến động. "Cơn gió bụi" ở đây không chỉ là hình ảnh của tự nhiên mà còn tượng trưng cho những cuộc chiến tranh đang tàn phá đất nước, làm đảo lộn cuộc sống của bao người. Trong thời kỳ loạn lạc ấy, con người dường như nhỏ bé và bất lực trước số phận, đặc biệt là những người phụ nữ - biểu tượng của sự yếu đuối và mong manh.

Hình ảnh "khách má hồng" ở câu thơ tiếp theo là cách ẩn dụ cho người phụ nữ, thường được xem như phái yếu trong xã hội phong kiến. Trong hoàn cảnh chiến tranh, "khách má hồng" phải chịu đựng nhiều nỗi truân chuyên, gian truân trong sự chờ đợi và cô đơn khi chồng ra chiến trường. Câu thơ không chỉ diễn tả nỗi đau cá nhân của người phụ nữ mà còn phản ánh số phận của rất nhiều người phụ nữ trong thời đại đầy biến động này.

Câu thơ "Xanh kia thăm thẳm tầng trên" mô tả bầu trời xanh bao la, thăm thẳm, nhưng đồng thời cũng tượng trưng cho sự xa cách và thờ ơ của thiên nhiên đối với nỗi khổ đau của con người. Người chinh phụ đứng dưới bầu trời ấy mà cảm thấy lạc lõng, đơn độc giữa không gian mênh mông.

Câu hỏi "Vì ai gây dựng cho nên nỗi này?" bộc lộ sự bức bối và uất ức của người chinh phụ khi đối diện với thực tại. Câu hỏi đầy ẩn ý này không chỉ là lời tự vấn của người phụ nữ mà còn là sự phẫn nộ ngầm đối với xã hội phong kiến và chiến tranh đã gây nên những khổ đau, ly biệt. Chiến tranh đã không chỉ làm đổ nát đất nước mà còn đẩy bao nhiêu người phụ nữ vào cảnh cô độc, trông ngóng trong vô vọng.

Nghệ thuật sử dụng hình ảnh và ngôn từ:
Với ngôn từ tinh tế và giàu hình ảnh, tác giả đã khéo léo lồng ghép những ẩn dụ để diễn tả tâm trạng của người chinh phụ. "Gió bụi", "khách má hồng", "xanh thăm thẳm" đều là những hình ảnh tượng trưng mang tính biểu cảm sâu sắc. Từ ngữ được chọn lọc kỹ lưỡng, vừa giản dị nhưng lại giàu sức gợi. Nhịp thơ chậm rãi, trầm lắng tạo nên một không khí buồn thương và tiếc nuối, thể hiện sự cô đơn, bế tắc của nhân vật trữ tình.

Câu hỏi tu từ ở cuối đoạn thơ không chỉ là một lời trách móc nhẹ nhàng mà còn gợi lên những suy tư về trách nhiệm và nguyên nhân của những nỗi đau. Điều này làm cho bài thơ thêm phần sâu sắc, không chỉ dừng lại ở cảm xúc cá nhân mà còn phản ánh vấn đề xã hội rộng lớn hơn.

Qua đoạn thơ trích từ "Chinh phụ ngâm", Đặng Trần Côn và Đoàn Thị Điểm đã khéo léo xây dựng nên hình ảnh người chinh phụ trong xã hội phong kiến. Người phụ nữ trong tác phẩm không chỉ phải đối mặt với sự cô đơn mà còn chịu đựng sự bất lực trước số phận và chiến tranh. Đoạn thơ là lời than thở, trách móc nhẹ nhàng nhưng đầy uất ức, phơi bày sự bất công của xã hội, đồng thời cũng khắc họa rõ nét tâm trạng đau khổ của người phụ nữ thời bấy giờ.