Bài thơ Nhặt bình yên trong khu vườn năm tháng của Lương Đình Khoa mang đến một không gian bình yên, êm đềm và sâu lắng, nơi những giá trị tinh thần của gia đình và quê hương được khơi dậy mạnh mẽ. Trong bài thơ, tác giả không chỉ khơi gợi những kỷ niệm tuổi thơ mà còn truyền tải thông điệp về sự bình yên nội tâm, tình yêu thương, và lòng biết ơn đối với cha mẹ và tổ tiên.
"Con muốn về thăm lại mảnh vườn xưa
Nơi yêu thương vương tháng ngày tuổi nhỏ
Bốn phương trời, tìm đâu bình yên thế
Cùng mẹ cha mong ngóng bóng lặng thầm."
Khổ thơ mở đầu với mong muốn giản dị nhưng sâu sắc của tác giả: được trở về thăm lại mảnh vườn xưa, nơi gắn liền với những tháng ngày tuổi nhỏ đầy yêu thương. “Mảnh vườn xưa” là biểu tượng cho sự bình yên, nơi chứa đựng những ký ức đẹp đẽ của tuổi thơ. Tác giả nhấn mạnh rằng, dù có đi bốn phương trời, nhưng bình yên tuyệt đối vẫn chỉ tồn tại nơi mái nhà quê hương, nơi có sự chờ đợi âm thầm của cha mẹ. Khổ thơ này gợi lên cảm giác hoài niệm và khao khát được trở về với nguồn cội, với yêu thương.
"Vườn êm đềm lấp lánh vàng ánh trăng
Kể con nghe những ân tình cổ tích
Nói với con: Những điều vinh quang nhất
Hơn được không năm tháng giữa yên bình?"
Ở khổ thơ thứ hai, hình ảnh vườn quê hiện lên trong ánh trăng vàng dịu dàng, êm đềm. Khu vườn như một nhân chứng thầm lặng của những câu chuyện cổ tích, những ân tình xưa cũ mà cha mẹ đã truyền lại cho con. Câu hỏi cuối khổ thơ “Hơn được không năm tháng giữa yên bình?” như một lời nhắc nhở rằng, dù cuộc sống có vinh quang đến đâu, thì giá trị của sự bình yên và tình yêu thương gia đình vẫn là điều thiêng liêng và đáng trân trọng nhất.
"Dẫu cuộc đời là tìm nhớ giữa quên
Dẫu gió sương vương đôi đường cách biệt
Tập mỉm cười trên trên những điều còn - mất
Sống an nhiên trên từng bước vô thường."
Khổ thơ thứ ba chuyển sang triết lý về cuộc đời. Đời người là chuỗi những lần tìm kiếm và lãng quên, là những thử thách của gió sương và sự cách biệt. Nhưng điều quan trọng là học cách mỉm cười với những mất mát và còn lại, biết sống “an nhiên” giữa dòng đời vô thường. Câu thơ mang tinh thần lạc quan và an yên trước mọi biến động, khuyên con người hãy chấp nhận sự thay đổi, những biến cố của cuộc sống một cách bình tĩnh và điềm đạm.
"Cây và hoa vươn mình đón ánh dương
Hoa thơm hương tan muộn phiền hối hả
Cây hiên ngang có bao giờ gục ngã
Mẹ và cha năm tháng hãy an lòng"
Khổ thơ thứ tư gợi lên hình ảnh cây và hoa trong khu vườn, như biểu tượng cho sức sống mãnh liệt và kiên cường. Cây và hoa luôn vươn mình đón ánh dương, mang đến sự tươi mới, xua tan những muộn phiền. Đây cũng là cách tác giả ngụ ý về tấm lòng kiên cường và không bao giờ gục ngã của cha mẹ. Lời nhắn nhủ “Mẹ và cha năm tháng hãy an lòng” thể hiện tấm lòng hiếu thảo, mong cha mẹ yên tâm về con cái, vì họ cũng sẽ luôn cố gắng sống tốt đẹp như cây cối vươn lên trong khu vườn.
"Xin mãi còn xanh mát ở trong con
Mảnh vườn xưa ấm êm tình cha mẹ
Đợi con về - như bao ngày thơ bé
Nhặt bình yên gom hạnh phúc ngọt lành!"
Khổ thơ cuối khép lại với niềm hy vọng rằng mảnh vườn xanh mát, đầy ắp tình thương của cha mẹ sẽ mãi mãi tồn tại trong tâm hồn tác giả. “Nhặt bình yên gom hạnh phúc ngọt lành” là hành động tượng trưng cho việc lưu giữ những giá trị thiêng liêng của gia đình, yêu thương và hạnh phúc. Tác giả mong muốn rằng mảnh vườn tuổi thơ, nơi đầy tình cảm gia đình, sẽ luôn chờ đợi để đón nhận những giây phút đoàn viên.
"Đất mẹ hiền và chiếc lá biếc xanh..."
Câu kết gợi lên hình ảnh đất mẹ hiền hòa và lá biếc xanh, như một lời kết thúc nhẹ nhàng nhưng đầy cảm xúc. Mảnh đất quê hương là nơi bắt đầu và cũng là nơi kết thúc mọi sự, nó bao dung, ôm ấp và che chở cho những đứa con trở về. Hình ảnh “chiếc lá biếc xanh” là biểu tượng cho sự sống, cho niềm hy vọng và sự vĩnh cửu của tình yêu thương gia đình.
Bài thơ Nhặt bình yên trong khu vườn năm tháng không chỉ là những dòng thơ gợi nhắc ký ức tuổi thơ, mà còn là những triết lý sâu sắc về cuộc đời, về tình yêu thương gia đình và sự bình yên nội tại. Qua từng khổ thơ, tác giả dẫn dắt người đọc vào một hành trình tìm kiếm sự bình yên trong cuộc sống, và hơn cả, là trân trọng những giá trị vĩnh cửu từ tình cảm gia đình. Bài thơ gửi gắm một thông điệp nhân văn: trong dòng chảy vô thường của cuộc đời, bình yên lớn nhất chính là tình yêu thương và sự đoàn viên.
