Bài thơ "Bà Má Hậu Giang" của Tố Hữu là một tác phẩm tiêu biểu, khắc họa hình ảnh người phụ nữ Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Bằng lối viết đậm chất sử thi và cảm xúc, Tố Hữu đã xây dựng một bức chân dung sống động của bà má Hậu Giang – người phụ nữ kiên cường, dũng cảm và hy sinh, gắn bó mật thiết với cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.
Mở đầu bài thơ, Tố Hữu khắc họa cảnh vật và không khí kháng chiến ở Hậu Giang với sự diễn tả sinh động: "Trời Hậu Giang, tù và dậy rúc / Phèn la kêu, trống giục vang đồng". Những âm thanh từ tiếng tù và, phèn la, trống đồng gợi ra bầu không khí căng thẳng của một cuộc chiến sắp diễn ra, đồng thời cũng phản ánh sự chuyển mình của đất nước trong thời kỳ kháng chiến. Cảnh vật này đối lập rõ rệt với sự hy sinh, đau thương mà bà má phải gánh chịu.
Hình ảnh bà má Hậu Giang được mô tả chân thực qua những chi tiết giản dị nhưng đầy sức mạnh: "Rừng một dải U Minh tối sớm / Má lom khom đi lượm củi khô". Trong cái bối cảnh tăm tối và hoang tàn, bà má vẫn bền bỉ, âm thầm lượm củi, nấu cơm cho bộ đội. Những hành động này không chỉ thể hiện sự hy sinh mà còn là biểu hiện của lòng yêu nước sâu sắc, sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn để hỗ trợ cho cuộc kháng chiến.
Tố Hữu đã tái hiện hình ảnh bà má Hậu Giang trong giờ phút cuối cùng với một vẻ đẹp bi tráng. Bà má không chỉ đơn thuần là một người mẹ, mà còn là biểu tượng của sự kiên cường và lòng yêu nước. Khi bọn giặc đến, bà má không một chút sợ hãi, chỉ lo lắng cho số phận của các con mình, thậm chí khi bị tra tấn vẫn kiên quyết không khai thác thông tin:
"Má ngã xuống bên lò bếp đỏ
Thằng giặc kia đứng ngó
trừng trừng
Má già nhắm mắt, rưng rưng:
‘Các con ơi! Ở trong rừng U Minh
Má có chết, một mình má chết
Cho các con trừ hết quân Tây!’"
Cảnh bà má ngã xuống bên lò bếp đỏ, trong khi thằng giặc vẫn đứng trừng mắt, là một hình ảnh mạnh mẽ, làm nổi bật phẩm chất anh hùng và lòng dũng cảm của bà má. Bà má, với tất cả sức lực và tinh thần của mình, đã chọn cái chết để bảo vệ các con và đất nước, điều này thể hiện tinh thần không khuất phục của người phụ nữ Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập.
"Bà Má Hậu Giang" không chỉ là một bài thơ ca ngợi phẩm chất anh hùng của người phụ nữ trong thời kỳ kháng chiến mà còn là một tác phẩm đầy tính nhân văn. Bài thơ mang lại cho người đọc cảm nhận sâu sắc về giá trị của lòng yêu nước, sự hy sinh và lòng trung thành. Tố Hữu đã thành công trong việc truyền tải một thông điệp mạnh mẽ: Những người phụ nữ Việt Nam, dù trong hoàn cảnh khắc nghiệt nhất, vẫn luôn giữ vững phẩm chất cao đẹp và không ngừng cống hiến cho sự nghiệp giải phóng dân tộc.
Qua đó, bài thơ "Bà Má Hậu Giang" cũng khắc sâu hình ảnh bà má như một biểu tượng của sự hy sinh cao cả, một phần không thể thiếu trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. Hình ảnh bà má với sức mạnh nội tại và lòng yêu nước đã trở thành nguồn cảm hứng cho các thế hệ sau, nhắc nhở chúng ta về giá trị của sự hy sinh vì lý tưởng và sự tự do.
