Trong những khoảnh khắc lặng người trước một bài thơ, ta chợt thấy tim mình mềm đi, nỗi lặng câm dâng lên như làn sóng dập dờn nơi đáy ngực. Đọc “Cảm ơn Đất nước” của Huỳnh Thanh Hồng, tôi như bị cuốn về một miền ký ức không phải của riêng mình, mà là của cả dân tộc – nơi có mẹ, có làng quê, có cánh diều ngược gió và cả những năm tháng hòa bình được đánh đổi bằng hy sinh lặng lẽ. Mỗi vần thơ là một giọt lặng tan vào tâm trí, nén chặt biết bao niềm biết ơn không thể nói thành lời.
Ngay từ câu mở đầu, tác giả đã chân thành tự nhận mình “chưa từng đi qua chiến tranh”. Một lời thú nhận giản dị mà khiến người đọc chao nghiêng trong cảm xúc. Không chứng kiến bom rơi, đạn nổ, không nghe tiếng súng réo qua đầu, ấy vậy mà lòng vẫn trĩu nặng bởi ý thức sâu sắc về cái giá của hòa bình. Những người nằm lại không tên, những bước chân đi không trở về đã hóa thân vào từng rẫy mía, bờ ao; vào hương bông súng trắng dịu dàng, vào nắng mưa trên đôi vai mẹ gầy gò lam lũ. Từ những điều bình dị nhất, nhà thơ đã dựng lên một thế giới đầy xúc cảm – nơi đất nước hiện lên không bằng bản đồ, mà bằng hình hài của mẹ, của tuổi thơ, của giấc mơ diều bay trên đồng ruộng.
Càng đi sâu vào bài thơ, ta càng thấy được một tình yêu quê hương được thắp lên từ tiếng đàn kìm, từ điệu dân ca khoan nhặt, từ tiếng sáo trúc ngân nga trong đêm Trung thu bà kể chuyện. Đó không chỉ là những thanh âm, mà là máu thịt, là dòng chảy văn hóa đang nuôi lớn tâm hồn một đứa trẻ. Có thể chưa đi xa, chưa chứng kiến những khúc quanh lịch sử, nhưng đứa trẻ ấy – cũng chính là tác giả – đã khôn lớn trong tinh thần dân tộc từ những điều tưởng chừng nhỏ bé nhất. Văn hóa, âm nhạc, truyện cổ tích… tất cả như những sợi tơ óng ả bện chặt hồn người Việt, khiến mỗi con dân đất Việt dù ở nơi đâu cũng không nguôi nhớ về nguồn cội.
“Xin cám ơn đất nước” – một lời tri ân bật lên nhẹ như tiếng gió qua đồng, mà âm vang thì dội mãi trong lòng người. Đất nước hiện lên không ồn ào, không hào nhoáng, mà vững chãi như ruộng đồng, như tiếng mẹ ru, như câu Kiều còn ngân mãi trong giấc mơ người Việt. Hình ảnh “vầng trăng vành vạnh” ở cuối bài là một kết tinh đầy thẩm mỹ và cảm xúc. Trăng là ánh sáng dịu dàng, là biểu tượng cho sự viên mãn, cho tình yêu thủy chung son sắt. Đất nước ấy, quê hương ấy – không chỉ là nơi sinh ra, mà là nơi cho ta cả hình hài lẫn hồn cốt.
Về nghệ thuật, bài thơ nổi bật bởi ngôn từ mộc mạc, gần gũi nhưng ẩn chứa độ sâu tinh tế. Cấu trúc tự sự xen lẫn biểu cảm giúp người đọc bước vào thế giới nội tâm của tác giả như đang lắng nghe một lời tâm tình. Điệp ngữ “tôi lớn lên từ…” được sử dụng linh hoạt, như những nhịp nối ký ức gắn kết hiện tại và quá khứ, tạo nên sự liền mạch của cảm xúc và mạch thơ. Nhịp thơ nhẹ nhàng, mềm mại, rất giống cách người ta tự nhủ với chính mình, hay rưng rưng mà nghĩ đến một điều gì đó thiêng liêng và lớn lao.
“Cảm ơn Đất nước” không chỉ là lời nói của một cá nhân, mà còn là tiếng vọng từ hàng triệu trái tim sinh ra trong hòa bình, lớn lên trong lòng quê hương. Đó là bản hòa tấu dung dị nhưng thấm sâu, gợi nhắc mỗi người hãy biết nâng niu từng ngày sống, từng giọt mồ hôi mẹ rơi, từng hơi thở quê hương. Và giữa bao ồn ã của đời sống, bài thơ như một nhành hoa lặng lẽ nở, mùi hương thì len nhẹ qua ký ức, để lòng người bỗng trở nên lặng yên trong niềm biết ơn vô hạn.