Có những vần thơ không đọc bằng mắt, mà lặng lẽ run lên trong lồng ngực. Mỗi câu, mỗi chữ như một vết se lại trong tâm hồn – nhói lên, nhưng dịu dàng, như ai đó vừa chạm tay vào ký ức ta, nhặt về những điều tưởng đã ngủ yên. “Lời chào” của Nguyễn Khoa Điềm là một bài thơ như thế. Không phô trương, không cao giọng, chỉ là lời chào giản dị, mà lại vang lên như tiếng nghẹn ngào của một đời biết ơn.

Bài thơ là bản giao hưởng của lòng tri ân, của một trái tim luôn ngoái đầu nhìn về phía sau, nhìn lại những điều nhỏ bé đã tạo nên một con người. Tác giả không ngợi ca những điều lớn lao mà lặng lẽ khắc họa vẻ đẹp từ cánh sẻ nâu, cọng rơm vàng, trò chơi dân gian hay dấu chân bùn đất – tất cả những hình ảnh mộc mạc ấy đều thấm đẫm sự nâng niu. Phải có một tâm hồn sâu sắc và một trái tim đầy xúc cảm thì mới có thể nhìn đời bằng cái nhìn yêu thương đến thế.

Nét nghệ thuật đặc sắc nhất trong bài thơ chính là sự dung dị. Nguyễn Khoa Điềm không dùng những từ ngữ hào nhoáng mà chọn cách viết gần gũi, chân thành, như thể đang trò chuyện với chính người thân của mình. Hình ảnh “cánh sẻ nâu bay đến cánh đồng” không chỉ là một sự sống động của thiên nhiên mà còn là biểu tượng cho sự chăm chỉ, kiên nhẫn – những điều làm nên cuộc sống bình dị mà đáng quý. Chi tiết “mẹ vẫn tính cho con thêm một tuổi sinh thành” vừa gây xúc động, vừa gợi lên một triết lý nhân văn: biết ơn từ khi còn là một mầm sống trong bụng mẹ.

Chất dân gian cũng là một điểm nổi bật, được thể hiện qua trò chơi “chuyền chuyền một…” hay hình ảnh “dấu chân bấm mặt đường xa”. Những điều tưởng nhỏ bé ấy lại góp phần làm nên bản sắc, làm nên hồn cốt Việt – thứ không thể mất đi dù thời gian có mài mòn tất cả. Tiếng Việt trong thơ ông không chỉ là ngôn ngữ, mà là tiếng vọng từ trái tim, từ ký ức và từ cả một nền văn hóa dân tộc.

“Lời chào” – thật ra không đơn giản chỉ là một lời chào, mà là sự cúi đầu trước cuộc đời. Bài thơ nhắc nhở chúng ta: thành công, danh vọng hay tri thức sẽ trở nên trống rỗng nếu ta quên mất gốc rễ – những điều nuôi ta lớn lên cả thể xác lẫn tâm hồn. Khi ta biết ơn một cánh chim, một cọng rơm, một vết chân bùn, thì chính là lúc ta hiểu ra vẻ đẹp giản dị của đời sống này.

Và rồi, sau tất cả, có lẽ điều bài thơ muốn để lại sâu nhất không nằm ở lời, mà nằm ở sự lặng đi sau khi đọc xong. Sự lặng ấy không phải của sự thiếu vắng, mà là của một trái tim đang nghẹn lại vì quá đầy. Đầy yêu thương, đầy thấu hiểu, và đầy biết ơn.