Bài thơ Nhớ ngoại của Bảo Ngọc là một bản nhạc trầm buồn, ngân lên nỗi nhớ thương da diết về người bà đã khuất. Với giọng thơ nhẹ nhàng, sâu lắng, tác giả khắc họa hình ảnh người bà hiền hậu gắn bó với tuổi thơ của đứa cháu, đồng thời thể hiện sự tiếc nuối, xót xa khi bóng dáng thân thương ấy không còn nữa. Bài thơ không chỉ là nỗi lòng riêng của tác giả mà còn chạm đến trái tim của những ai từng trải qua cảm giác mất mát và nhớ thương.

Trước hết, bài thơ khai thác chủ đề tình cảm gia đình, cụ thể là tình bà cháu – một tình cảm thiêng liêng, gắn bó và sâu đậm. Nỗi nhớ bà hiện lên qua từng hình ảnh quen thuộc của chốn quê xưa: "Ngõ cúc buồn tênh dậu cúc già", "Bên thềm trầu úa không người hái". Những hình ảnh ấy gợi lên không gian cũ kỹ, tĩnh lặng, thiếu vắng bàn tay chăm sóc của người bà, làm cho nỗi nhớ thương càng thêm day dứt. Từng chi tiết nhỏ nhặt như hàng cau, giàn trầu hay ngõ cúc đều mang nặng dấu ấn thời gian và in đậm bóng dáng ngoại.

Bên cạnh nỗi nhớ da diết là sự tiếc nuối, xót xa khi nhận ra sự hữu hạn của thời gian và sự mong manh của kiếp người. Câu thơ "Xòe tay ngoại đếm từng thu cuối / Con nào hay biết mỗi thu vơi" không chỉ là sự miêu tả hình ảnh mà còn hàm chứa triết lý về quy luật nghiệt ngã của đời người. Khi còn nhỏ, con trẻ vô tư, hồn nhiên, không nhận ra thời gian đang lặng lẽ trôi, không biết rằng mỗi mùa thu qua đi là mỗi lần ngoại già thêm một chút. Để rồi khi con lớn lên, ngoại đã mãi mãi rời xa.

Bài thơ còn mang đến cảm giác tiếc nuối, bất lực khi thời gian không thể quay trở lại. "Con đi mỗi bước xa, xa mãi / Dáng ngoại bên hiên. Nắng tắt dần", sự xa cách không chỉ là khoảng cách địa lý mà còn là sự chia ly vĩnh viễn giữa hai thế giới. Khi nhận ra, con cháu chỉ còn lại nỗi day dứt và đau lòng. Đặc biệt, câu kết "Tê tái chiều buông tím góc sân" mang sắc thái buồn bã, gợi lên một không gian nhuốm màu ly biệt, làm người đọc không khỏi nghẹn ngào.

Về nghệ thuật, bài thơ sử dụng thể thơ bốn chữ ngắn gọn, giản dị nhưng đầy sức gợi. Hình ảnh trong bài thơ giàu tính biểu cảm, vừa gần gũi, thân thuộc, vừa chất chứa nhiều tầng ý nghĩa. Sự kết hợp giữa không gian, thời gian và nỗi lòng nhân vật trữ tình tạo nên một bức tranh hoài niệm đượm buồn. Cách dùng từ tinh tế, giàu chất thơ với các biện pháp tu từ như ẩn dụ, nhân hóa, điệp ngữ đã góp phần làm tăng thêm tính xúc động và sức lay động mạnh mẽ của tác phẩm.

Nhìn chung, Nhớ ngoại là một bài thơ sâu sắc về tình cảm gia đình, thể hiện sự tri ân, thương nhớ đối với người bà kính yêu. Những vần thơ chân thành, mộc mạc nhưng giàu cảm xúc đã chạm đến trái tim người đọc, khiến bất cứ ai cũng có thể thấy bóng dáng tuổi thơ và nỗi nhớ thương trong đó. Chính sự kết hợp hài hòa giữa nội dung và nghệ thuật đã làm nên sức sống bền bỉ của bài thơ, khiến nó trở thành một khúc nhạc lòng da diết về tình bà cháu.