Bài thơ “Hoa cỏ may” của nữ sĩ Xuân Quỳnh thể hiện vẻ đẹp tinh tế trong tâm hồn và tình cảm của người phụ nữ khi đối diện với nỗi nhớ và tình yêu mỏng manh. Cùng với đó, cấu tứ và hình ảnh trong đoạn thơ này mang đậm tính biểu tượng, gợi nhiều suy tư và xúc cảm trong lòng người đọc.
Cấu tứ bài thơ được tổ chức một cách tinh tế, với các khổ thơ ngắn nhưng chứa đựng nhiều ý nghĩa. Xuân Quỳnh đã sử dụng lối diễn tả tự nhiên, nhẹ nhàng và mạch lạc, giúp người đọc cảm nhận rõ ràng tâm trạng của nhân vật trữ tình trong từng câu thơ. Cấu tứ bài thơ được chia thành hai phần chính: phần miêu tả không gian và cảm xúc riêng tư, sau đó là sự kết nối với tâm trạng và kỷ niệm trong tình yêu. Sự chuyển mình từ "cát vắng, sông đầy" đến "mây trắng bay đi cùng với gió" gợi lên cảm giác chuyển mùa và sự xao xuyến trong lòng người khi thời gian trôi qua, khi mùa thu đến gần. Bằng cách này, Xuân Quỳnh đã hòa quyện cảnh sắc tự nhiên với tâm trạng con người.
Hình ảnh trong bài thơ mang sắc thái mơ màng và biểu tượng tinh tế. “Cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ” là những hình ảnh gợi sự giao thoa giữa không gian và cảm xúc. Chúng như biểu thị tâm trạng xao xuyến và nỗi niềm của người phụ nữ khi rời xa hoặc khi nhớ về một điều gì đó xa vời. Hình ảnh “mây trắng bay đi cùng với gió” gợi sự nhẹ nhàng nhưng cũng đầy nuối tiếc, như lời tâm sự gửi theo gió. Đồng thời, hình ảnh “hoa cỏ may” cũng mang tính biểu tượng, thể hiện tình cảm mong manh, dễ tổn thương trong tình yêu. “Áo em sơ ý cỏ găm đầy” gợi ra cảm giác mơ hồ, đầy đớn đau nhưng cũng rất chân thành trong tình yêu.
Qua cấu tứ và hình ảnh, Xuân Quỳnh đã khéo léo truyền tải thông điệp về tình yêu mong manh, lãng mạn nhưng không tránh khỏi đắng cay. Bài thơ như một bản tình ca nhẹ nhàng nhưng đầy suy tư về thời gian, về tình yêu và về những xúc cảm con người trong khoảnh khắc giao mùa. Chính sự kết hợp độc đáo giữa cảnh và tình đã làm nên sức cuốn hút và vẻ đẹp lắng đọng trong từng câu chữ của “Hoa cỏ may.”