Trong quan niệm của Chế Lan Viên về "chất muối" trong thơ, ông đã nhấn mạnh rằng mỗi vần thơ đều chứa đựng những giá trị sâu sắc, tựa như muối kết tinh từ cuộc sống, không chỉ làm thơ trở nên mặn mà mà còn phản ánh những trải nghiệm và triết lý sâu sắc về con người và cuộc đời. Bài thơ "Tự sự" của Lưu Quang Vũ chính là một tác phẩm giàu "chất muối" như thế.

Ngay từ những câu đầu của bài thơ, điệp ngữ "dù... vẫn" được sử dụng liên tục, tạo nên một nhịp điệu chắc chắn, thể hiện sự đối lập giữa những yếu tố trong tự nhiên và cuộc sống, như "dù đục dù trong", "dù mưa dù nắng". Dưới cái nhìn triết lý của tác giả, những sự đối lập này chính là biểu tượng cho sự vĩnh cửu và bất biến của tự nhiên và đời sống con người. Con sông vẫn chảy, cây lá vẫn xanh bất kể điều kiện thế nào, cuộc sống vẫn tiếp diễn, đòi hỏi con người phải học cách chấp nhận và vượt qua.

Chính ở đây, ta thấy "chất muối" của bài thơ – đó là sự nhấn mạnh rằng dù cuộc đời có đầy nghịch cảnh hay đối lập, mọi thứ vẫn phải tuân theo quy luật tự nhiên. Đây là bài học quan trọng, kết tinh từ sự chiêm nghiệm về cuộc sống.

Câu hỏi tự vấn "Ta hay chê rằng cuộc đời méo mó / Sao ta không tròn ngay tự trong tâm" chính là điểm nhấn mạnh tư tưởng về việc sống tích cực, biết tự điều chỉnh và hoàn thiện bản thân. Cuộc sống, theo tác giả, không bao giờ hoàn hảo và con người không thể mong chờ mọi thứ sẽ luôn diễn ra như ý muốn. "Chất muối" ở đây là sự nhắc nhở rằng thay vì đổ lỗi cho hoàn cảnh, con người cần nhìn vào nội tâm mình để hoàn thiện và đối mặt với khó khăn.

Phần giữa bài thơ nhắc đến khái niệm về "đường đời trơn láng" và thử thách. Tác giả khẳng định rằng những khó khăn chính là yếu tố cần thiết để con người nhận ra giá trị bản thân và tiến xa hơn trong cuộc sống. "Nếu tất cả đường đời đều trơn láng / Chắc gì ta đã nhận ra ta" – câu thơ này chứa đựng một triết lý sống sâu sắc, rằng nghịch cảnh là cơ hội để con người trưởng thành và khám phá sức mạnh tiềm ẩn của mình. "Chất muối" ở đây không chỉ nằm ở ý nghĩa của bài học, mà còn ở sự thật giản dị rằng con người chỉ có thể lớn lên và mạnh mẽ hơn qua những khó khăn.

Bài thơ cũng nhấn mạnh rằng hạnh phúc không chỉ dành cho một riêng ai. Hạnh phúc là sự sẻ chia, và khi mỗi người nỗ lực vươn lên từ những điều nhỏ bé và khó khăn, họ đều có quyền chạm tới hạnh phúc. "Chất muối" này chính là sự kết tinh của tư tưởng nhân văn, rằng hạnh phúc không phải là đặc quyền mà là phần thưởng dành cho những ai biết vượt qua thử thách.

Bài thơ "Tự sự" của Lưu Quang Vũ là một tác phẩm giàu "chất muối" với những triết lý sống sâu sắc và thực tiễn. Từng câu thơ không chỉ phản ánh những quy luật tất yếu của cuộc sống, mà còn nhắc nhở con người về cách sống tích cực, tự chịu trách nhiệm và không gục ngã trước khó khăn. "Chất muối" ấy chính là giá trị tinh thần quý giá, kết tinh từ sự chiêm nghiệm và trải nghiệm của con người trong cuộc đời.