Trong lịch sử Việt Nam, câu nói bất hủ của danh tướng Trần Bình Trọng đã trở thành một biểu tượng của lòng yêu nước và sự hy sinh oanh liệt trong cuộc chiến chống quân Nguyên - Mông lần thứ 2. Trần Bình Trọng, hậu duệ của vua Lê Đại Hành, được nhà vua Trần Thánh Tông ban quốc thích, thay đổi họ từ Lê sang Trần. Ông nổi tiếng với câu nói quả quyết: "Ta thà làm ma nước Nam, chứ không thèm làm vương đất Bắc."

Cuộc chiến tranh bắt đầu khi vua Trần Nhân Tông từ chối phục tùng lệnh của hoàng đế Nguyên Mông và gửi Trần Di Ái thay mặt. Quân Nguyên Mông dẫn đầu bởi Hốt Tất Liệt đã tấn công Đại Việt, và Trần Bình Trọng đã cầm quân chặn đứng đợt tấn công này. Mặc dù không thành công về mặt quân số, nhưng Trần Bình Trọng đã làm mất dấu vết của nhà Trần, tạo thời gian cho chuẩn bị lực lượng phản công.

Sau khi bị bắt sống, Trần Bình Trọng không bao giờ khuất phục trước áp lực của quân Nguyên Mông. Dù bị đe dọa và dụ dỗ, ông vẫn kiên quyết giữ thông tin quân sự và từ chối làm vassal cho đối phương. Lời mắng "Ta thà làm ma nước Nam còn hơn làm vương đất Bắc" của ông là biểu hiện rõ nét của lòng tự tôn dân tộc và kiêu hùng tinh thần không sợ chết.

Cuối cùng, Trần Bình Trọng bị giặc giết, nhưng hy sinh oanh liệt của ông đã đóng góp lớn cho chiến thắng của nhà Trần trong cuộc chiến chống quân Nguyên - Mông lần thứ 2. Vì những đóng góp xuất sắc này, vua Trần Nhân Tông đã truy phong ông là Bảo nghĩa vương, để tôn vinh lòng dũng cảm và sự hy sinh của danh tướng Trần Bình Trọng.