Nhân vật Nhị Khanh trong tác phẩm "Chuyện người nghĩa phụ ở Khoái Châu" của Nguyễn Dữ hiện lên với vẻ đẹp đa dạng, vừa thể hiện phẩm chất truyền thống của người phụ nữ Việt Nam, vừa thể hiện những nét bi thương và số phận nghiệt ngã mà cuộc đời áp đặt lên nàng.

Nhị Khanh là hình mẫu lý tưởng của người phụ nữ truyền thống, với những đức tính như hiền thục, đảm đang, hiếu thuận và thủy chung. Ngay từ khi còn nhỏ, nàng đã được cha mẹ giáo dục kỹ lưỡng, trở thành một người vợ hiền, dâu thảo khi về nhà chồng. Nhị Khanh biết cách cư xử, hòa thuận với họ hàng và luôn giữ trọn đạo làm vợ, điều mà xã hội phong kiến thời đó coi trọng.

Những phẩm chất này của Nhị Khanh được thể hiện rõ ràng qua cách nàng xử lý mối quan hệ gia đình, đặc biệt là khi phải đối mặt với thói xấu của chồng. Dù chồng nàng, Trọng Quỳ, dần trở nên lêu lổng và bê tha, nàng vẫn luôn nhẫn nhịn và hết lòng can ngăn, mong muốn chồng sửa đổi. Điều này chứng tỏ nàng không chỉ là một người vợ hiền mà còn là người giữ vai trò chủ động trong việc bảo vệ gia đình.

Nhị Khanh không chỉ đơn thuần là hình ảnh một người phụ nữ hiền thục mà còn thể hiện sự kiên quyết, lòng hiếu thảo và tinh thần trách nhiệm cao cả. Khi cha chồng bị triều đình ghen ghét và đẩy vào chốn nguy hiểm, nàng không ngần ngại khuyên chồng đi theo để chăm sóc cha, dù biết điều đó sẽ khiến nàng cô đơn và xa cách người chồng yêu quý. Sự hy sinh này của Nhị Khanh là minh chứng cho lòng hiếu thảo và ý thức trách nhiệm với gia đình.

Tuy nhiên, cuộc đời không bao giờ là dễ dàng với Nhị Khanh. Nàng phải đối mặt với sự mất mát to lớn khi cha mẹ nàng lần lượt qua đời, và sự hèn nhát, vô trách nhiệm của người chồng càng làm cho số phận của nàng thêm bi kịch. Đỉnh điểm của bi kịch là khi Trọng Quỳ, vì thói nghiện cờ bạc, đã đánh cược cả vợ mình trong một ván bài. Nhị Khanh, dù đau đớn và tuyệt vọng, vẫn giữ lòng trung trinh với chồng. Thay vì chấp nhận số phận bị bán đi, nàng chọn cách kết thúc cuộc đời mình, thể hiện lòng quyết tâm bảo vệ phẩm giá và lòng chung thủy của mình đến tận cùng.

Cái chết của Nhị Khanh không chỉ đánh dấu sự kết thúc của cuộc đời đầy bi kịch, mà còn mở ra một hình ảnh siêu thoát về nàng trong cõi âm. Trong cảnh gặp lại Trọng Quỳ sau khi chết, Nhị Khanh hiện lên như một linh hồn trong sáng, vẫn giữ được tình cảm thủy chung với chồng. Nàng không chỉ tha thứ cho Trọng Quỳ mà còn lo lắng cho tương lai của con cái, khuyên chồng chuẩn bị cho biến cố lớn trong thời cuộc. Điều này cho thấy, ngay cả sau cái chết, tình yêu và trách nhiệm của Nhị Khanh với gia đình vẫn không hề phai nhạt.

Nhị Khanh là biểu tượng của vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam, với những phẩm chất hiền thục, đảm đang, hiếu thảo và trung trinh. Tuy nhiên, nàng cũng là hiện thân của bi kịch và sự bất công mà xã hội phong kiến áp đặt lên phụ nữ. Thông qua nhân vật này, Nguyễn Dữ không chỉ tôn vinh vẻ đẹp của người phụ nữ mà còn phê phán xã hội bất công, đồng thời gửi gắm thông điệp về giá trị của phẩm giá và lòng thủy chung, ngay cả khi đối mặt với bi kịch lớn nhất của đời người.