Truyện ngắn "Cổ tích" của Lê Văn Nguyên kể về cuộc đời của một bà cụ kẹo và một người phụ nữ nghèo tên Chị Cỏ Bò, cả hai đều sống trong cảnh cơ cực, đơn độc và bấp bênh. Tác phẩm mở đầu bằng hình ảnh bà cụ kẹo - một người sống đơn giản, dựa vào những lọ kẹo và chum nước lã để qua ngày. Bà là một hình ảnh quen thuộc, đại diện cho những con người nghèo khó, bươn chải với cuộc sống để nuôi con, chăm lo cho gia đình.

Bà cụ, với gánh kẹo nhỏ bé của mình, đã nuôi lớn được cả một gia đình, nhưng đến cuối đời, bà lại sống trong cảnh nghèo khó và lẻ loi. Cảnh bà cụ “bần thần như người mất trí, lang thang ăn mày đường phố” đã khắc sâu nỗi khổ đau của bà, một người mẹ đã cống hiến cả đời cho gia đình nhưng lại phải sống những ngày cuối đời trong cảnh cơ cực.

Giữa trưa hè nắng gắt, bà cụ tình cờ gặp Chị Cỏ Bò - một người phụ nữ nghèo sống bằng nghề cắt cỏ thuê. Cuộc gặp gỡ này như một phép màu giữa những con người cùng cảnh ngộ. Họ tìm thấy sự đồng cảm và quyết định sống cùng nhau, cùng chia sẻ những khó khăn trong cuộc sống. Hình ảnh “hai con người cô đơn tìm thấy nhau trong cảnh ngộ chung” gợi lên sự đoàn kết, yêu thương và chia sẻ giữa những người cùng khổ, đồng thời tạo nên một chút ấm áp giữa cuộc sống khắc nghiệt.

Từ lúc bà cụ về sống cùng chị Cỏ Bò, căn lều nhỏ của chị bỗng trở nên ấm áp hơn, với tiếng nói cười vang lên mỗi tối bên ngọn đèn nhỏ. Dù cuộc sống nghèo khó, nhưng họ vẫn cảm nhận được niềm vui và sự an ủi từ tình thân mới hình thành.

Cuộc sống vốn đã khó khăn, nay lại càng thêm khắc nghiệt khi Chị Cỏ Bò mất nghề vì sự phát triển của công nghệ. Hình ảnh “mấy anh chủ nhỏ đua đòi, hùn vốn tậu cái công nông” là một sự phản ánh sự thay đổi của xã hội, nơi mà những công việc thủ công truyền thống bị thay thế bởi máy móc, khiến những người lao động như chị rơi vào cảnh thất nghiệp, không có nơi nương tựa.

Mùa đông đến, cái rét mướt càng làm tăng thêm sự khắc nghiệt của cuộc sống. Hai người phụ nữ, trong căn lều nhỏ, phải chịu đựng cái lạnh cắt da cắt thịt, cùng nhau ủ ấm trong những đêm giá rét. Cảnh tượng “hai tấm thân gầy ôm nhau, ủ ấm hơi thở hôi hổi cho nhau dưới tấm chăn chiến lỗ chỗ” khiến người đọc không khỏi xúc động trước tình cảnh bi thương của họ.

Trước khi qua đời, bà cụ đã để lại lời trăn trối cho Chị Cỏ Bò: "Nhớ mẹ có đi, con nhớ thay sống cho mẹ nhé!". Lời nói này thể hiện tình thương yêu sâu sắc và sự lo lắng của bà dành cho chị, người mà bà đã coi như con đẻ của mình. Đồng thời, lời trăn trối này cũng chứa đựng một niềm hy vọng, mong rằng chị sẽ có một cuộc sống tốt đẹp hơn, vượt qua mọi khó khăn và thử thách.

Khi bà cụ qua đời, chị Cỏ Bò phát hiện ra bà đã để lại cho mình năm sáu khâu nhẫn vàng, giấu trong chiếc áo lụa màu gụ. Hành động này của bà cụ thể hiện sự hy sinh thầm lặng và tình yêu thương vô bờ dành cho người con nuôi. Những chiếc nhẫn vàng ấy là biểu tượng cho sự chăm sóc và bảo vệ, là di sản cuối cùng mà bà để lại cho người con yêu quý của mình.

Lê Văn Nguyên đã tạo nên một câu chuyện cổ tích hiện đại, nơi mà tình người, sự hy sinh và lòng nhân ái vẫn tồn tại giữa những khó khăn, khắc nghiệt của cuộc sống. Dù cuộc sống của những nhân vật trong truyện rất đỗi bi thương và nghèo khó, nhưng ánh sáng của tình người, của sự chia sẻ vẫn luôn tỏa sáng, mang lại hy vọng và niềm tin vào cuộc sống.

"Cổ tích" của Lê Văn Nguyên không chỉ là một câu chuyện ngắn về cuộc đời của những con người nghèo khó, mà còn là một bài ca về tình yêu thương, sự hy sinh và lòng nhân ái. Tác phẩm đã khắc họa sâu sắc những giá trị nhân văn, đồng thời gợi lên những suy ngẫm về cuộc sống, về tình người và về những điều tốt đẹp mà chúng ta cần giữ gìn và phát huy.