Bài thơ thể hiện sâu sắc tình yêu thương và lòng biết ơn đối với mẹ - người đã hy sinh cả cuộc đời vì con cái. Từng câu thơ như những dòng tâm tư trầm lắng, chất chứa nỗi niềm và sự trân trọng dành cho hình ảnh người mẹ lam lũ, vất vả.

Mở đầu bài thơ, tác giả khắc họa hình ảnh mẹ "nặng những lo toan," với vầng trán hằn sâu bởi những "vất vả." Qua hình ảnh này, ta thấy được cuộc sống của mẹ không hề dễ dàng, mà luôn phải đối mặt với những khó khăn, gánh nặng. Những "gió sương" của cuộc đời đã "bạc màu tóc mẹ," tạo nên bức tranh hiện thực về sự mệt mỏi và khắc khổ của người mẹ.

Tác giả còn sử dụng hình ảnh quen thuộc của "thân cò," một biểu tượng phổ biến trong văn học Việt Nam để nói về người phụ nữ tảo tần, lam lũ. Mẹ, như "thân cò lả bay qua giông tố," luôn phải trải qua biết bao thăng trầm, khó khăn để lo cho con. Những gian khổ ấy được tác giả ví von như những "ngàn gian khổ" trên "quãng đường xưa." Hình ảnh "ghép vụn lành" để ấp iu con là một sự ẩn dụ đầy cảm xúc, thể hiện tình thương yêu vô bờ bến và sự hy sinh âm thầm của mẹ.

Điểm nhấn đặc biệt trong bài thơ là phép điệp từ "sợ" trong các câu thơ: "lo đêm đông lạnh tràn ngõ vắng," "sợ bấc phủ nếp nhà trầm lặng," "sợ mây che khuất dạng trăng ngà." Điệp từ này không chỉ tạo nhịp điệu cho câu thơ mà còn nhấn mạnh nỗi lo lắng thầm lặng của người mẹ, luôn quan tâm, chăm sóc và che chở cho con dù thời gian có trôi qua. Nỗi lo ấy không chỉ là lo cho sự an toàn của con mà còn là nỗi lo cho chính cuộc đời mình khi không thể mãi mãi ở bên con, sợ rằng khi mình ra đi, con sẽ phải đối diện với cuộc sống mà không có mẹ bên cạnh.

Những hình ảnh ẩn dụ như "ánh dương tà dần xuống đầu non" hay "chữ cù lao chưa tròn ân trả" cũng thể hiện sự suy ngẫm của tác giả về cuộc đời và trách nhiệm của người con. Ánh dương sắp lặn tượng trưng cho thời gian dần trôi qua, thời gian của mẹ trên cuộc đời này cũng dần ít đi, khiến người con phải suy nghĩ sâu sắc về trách nhiệm báo đáp công ơn sinh thành.

Bài thơ không chỉ ca ngợi tình mẹ mà còn là một lời nhắn nhủ nhẹ nhàng, sâu sắc về lòng biết ơn đối với những người đã hy sinh cả cuộc đời cho chúng ta. Thông qua những hình ảnh giản dị mà đầy xúc động, tác giả gửi gắm thông điệp: công lao của mẹ là vô tận, không thể trả hết, nhưng cách tốt nhất để đền đáp là sống sao cho mẹ không phải lo lắng, bận lòng.