Nguyễn Ngọc Tư đã sử dụng hình ảnh giản dị, chân thật để tái hiện cuộc sống đời thường, từ "căn nhà xiêu," "bữa cơm chảy," đến "bàn tay nhăn nheo nhào trộn thức ăn." Những chi tiết này không chỉ phác họa hoàn cảnh sống của nhân vật mà còn tạo nên sự chân thật, gần gũi khiến người đọc dễ dàng liên hệ và xúc động.

Ví dụ, chi tiết về thằng bé khuyết tật với ánh mắt "sáng quắc" và những âm thanh "gru gru" vừa khơi gợi lòng trắc ẩn, vừa thể hiện khát khao bày tỏ cảm xúc mà ngôn ngữ không diễn đạt được.

Lối viết của Nguyễn Ngọc Tư giàu tính trữ tình và tâm lý. Chị tình nguyện viên – nhân vật chính – vừa mong mỏi sự chân thành, vừa phải đối mặt với hiện thực phũ phàng khi nghe từ "tiền" từ miệng thằng bé. Tâm trạng chị đan xen giữa sự mộng mơ và cay đắng, giữa hy vọng và thất vọng.

Ngôn ngữ miêu tả tâm trạng như:

"Mắt ứng ặc nước, cổ họng phát ra những âm thanh gru gru."
"Chị sửng suốt buổi chiều, miệng tủm tỉm cười bâng quơ."
Những câu chữ này giúp người đọc hiểu sâu sắc hơn về sự nhạy cảm và mâu thuẫn nội tâm của nhân vật, từ đó tạo ra sự đồng cảm.

Tác phẩm sử dụng thủ pháp tương phản giữa hiện thực phũ phàng và khát vọng mộng mơ. Hình ảnh người mẹ chồng "chỉ dặn chuyện tiền nong, đất đai" đối lập với mong muốn lãng mạn về một lời yêu thương tràn đầy cảm xúc.

Đặc biệt, qua chi tiết "tàu mơ mộng" giờ chở cả vịt, gà, Nguyễn Ngọc Tư đã khéo léo so sánh giữa những ước mơ đẹp đẽ của con người và thực tại trần trụi.

Ngôn ngữ của Nguyễn Ngọc Tư trong tác phẩm này đậm chất Nam Bộ, chân chất mà tinh tế. Những từ ngữ mộc mạc như "trớt quớt," "hẻo," "sưởng" không chỉ làm nổi bật phong cách riêng của tác giả mà còn tạo sự gần gũi với người đọc.

Ngoài ra, các câu văn giàu tính biểu cảm như:

"Người ta nói yêu nó một câu thì có mất gì đâu."
"Tôi xin người cứ gian dối, cho tôi tưởng người cũng yêu tôi."
Những câu này không chỉ diễn tả sự hụt hẫng trong tình cảm mà còn là tiếng nói đồng cảm với những trái tim đang khát khao yêu thương.

Dù thấm đẫm hiện thực, tác phẩm vẫn mang đậm tinh thần nhân văn. "Ba đồng một mớ mộng mơ" không chỉ là lời nhắc nhở về sự đối lập giữa giấc mơ và hiện thực mà còn là lời kêu gọi trân trọng những điều nhỏ bé trong cuộc sống.

Tình yêu thương, sự sẻ chia, và lòng trắc ẩn dù xuất hiện mộc mạc nhưng chính là ánh sáng dịu dàng sưởi ấm không gian tối tăm của tác phẩm.

Với ngôn ngữ bình dị, hình ảnh đời thường và chiều sâu tâm lý, Nguyễn Ngọc Tư đã biến "Ba đồng một mớ mộng mơ" thành một bức tranh vừa chân thực, vừa trữ tình. Tác phẩm không chỉ phản ánh hiện thực xã hội mà còn là lời nhắc nhở đầy ý nghĩa về giá trị của mơ mộng, yêu thương và những điều tưởng chừng nhỏ bé trong cuộc sống.