Nói về thơ, Nguyễn Đình Thi cho rằng: “Thơ là tiếng nói đầu tiên, tiếng nói thứ nhất của tâm hồn khi đụng chạm tới cuộc sống”. Bài thơ Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi đã thể hiện rõ điều này.
Trong bài thơ, ba tiếng "Lưa - thưa - mưa" không chỉ là âm thanh của mưa xuân, mà còn là những nét đặc trưng của ngôn ngữ thơ, tạo nên sự hòa mình với tâm trạng của người thơ và người đọc. Vần với nhau, chúng tạo ra hình ảnh mưa nhè nhẹ, dìu dịu, bay bổng trên không gian rộng lớn từ làng chài đến đảo xa, kéo dài đến chân trời. Điều này làm nổi bật sự liên kết, hòa nhập giữa người viết và bức tranh tự nhiên, tạo ra một không gian thơ mộng, huyền bí.
Trung tâm của bài thơ là hình ảnh của con thuyền, một biểu tượng đậm chất dân gian và biển cả - nguồn sống của cộng đồng ngư dân. Thuyền không chỉ là phương tiện đi lại mà còn là nơi gắn kết cuộc sống cộng đồng, nơi chứa đựng những giấc mơ, hy vọng và hạnh phúc của những người sống gần biển. Những chi tiết như "Thuyền về dăm khóm đỗ", "Thuyền yên chỗ", và "Tôm cá chắc đầy phiên chợ mai" là những tác phẩm nghệ thuật nhỏ, vô cùng sinh động vẽ lên cuộc sống đầy ắp và đa dạng trên biển.
Cảnh "Chiếc tàu chở đá về bến cảng - Khói lẫn màu mây tưởng đảo khơi" không chỉ là một miêu tả hình ảnh, mà còn là một ẩn dụ về cuộc sống mới, hòa bình và tương lai tươi sáng. Tàu chở đá trở về bến cảng mang theo hơi khói, màu mây tưởng như đảo khơi, tạo nên một cảnh tượng thơ mộng và tràn đầy ý nghĩa tượng trưng. Điều này chứng tỏ sự sáng tạo của người thơ trong việc ghép nối thế giới văn hóa và tự nhiên.
Khổ thơ cuối cùng, như một bức tranh xuân hội tụ, mang đến hình ảnh của một cuộc sống tràn ngập niềm vui. Con bé "dỡn nước" dưới làn mưa xuân là biểu tượng của sự tinh khôi, ngây thơ và là hiện thân của thế hệ tương lai. Cây buồm trở thành "cây buồm" - một sinh thể hiện diện, mang đến hình ảnh hạnh phúc, sự sống động và tươi mới. Biển trở lại "biển bằng," ẩn dụ cho cuộc sống bình yên, thanh bình và hòa mình vào vẻ đẹp tự nhiên của biển cả.
Bài thơ "Mưa Xuân trên Biển" không chỉ là một tác phẩm thơ, mà còn là một bức tranh sống động về cuộc sống cộng đồng ngư dân, về biển cả, và về sự hòa mình của con người vào vẻ đẹp huyền bí của tự nhiên. Sự sáng tạo của Huy Cận đã làm cho bài thơ trở nên hài hòa, đầy ắp cảm xúc và ý nghĩa, khắc sâu vào tâm hồn người đọc.
