Cả hai đoạn thơ của Tế Hanh và Huy Cận đều mang đến những khúc ca về thiên nhiên và lao động, nhưng mỗi đoạn lại thể hiện một vẻ đẹp riêng, phản ánh bức tranh thời đại khác nhau.

Tế Hanh với bài thơ "Quê hương" đã vẽ nên một bức tranh tươi sáng về làng chài ven biển, tràn đầy sức sống và niềm hăng say lao động. Đoạn thơ “Khi trời trong, gió nhẹ, ban mai hồng / Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá” khắc họa cảnh làng quê vào buổi sáng tinh mơ, trời xanh, gió hiu hiu và nắng mai nhẹ nhàng. Không gian mở ra với một bầu trời cao rộng, đầy sắc màu tươi sáng, tượng trưng cho khởi đầu của một ngày lao động mới, tràn đầy hy vọng.

Hình ảnh chiếc thuyền “hăng như con tuấn mã” và “phăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang” thể hiện sự hào hùng, mạnh mẽ, đầy sinh khí của những người ngư dân. Họ không chỉ là những người lao động cần cù mà còn như những chiến binh dũng cảm chinh phục biển khơi. Những động từ “hăng”, “phăng”, “vượt” tạo nên sự sôi nổi, phấn khởi, phản ánh sức sống và niềm vui trong lao động. Đây chính là khúc ca của thời kỳ tiền chiến, với tinh thần tự do, lạc quan, yêu lao động, yêu quê hương.

Ngược lại, Huy Cận với bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá" mang đến một không khí lao động đầy khí thế và tinh thần xây dựng đất nước sau Cách mạng tháng Tám. Hai câu thơ đầu: “Mặt trời xuống biển như hòn lửa / Sóng đã cài then, đêm sập cửa” mở ra một cảnh biển hoàng hôn đẹp đẽ và huyền bí. Bằng cách sử dụng biện pháp tu từ so sánh và nhân hóa, Huy Cận đã vẽ nên hình ảnh mặt trời như hòn lửa rực đỏ từ từ chìm xuống biển, sóng biển như cài then, màn đêm như cánh cửa đóng lại. Đây là sự sáng tạo đầy thú vị, biến biển cả thành một ngôi nhà lớn, nơi con người và thiên nhiên hòa quyện.

Hình ảnh “Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi / Câu hát căng buồm cùng gió khơi” mang đậm âm hưởng của thời đại mới. Những người ngư dân không chỉ ra khơi đánh cá mà còn cất vang những câu hát yêu đời, thể hiện tinh thần lao động tích cực, lạc quan trong công cuộc xây dựng đất nước. Từ "lại" cho thấy sự kiên trì, bền bỉ và tinh thần lao động không ngừng nghỉ của những người dân chài. Hình ảnh câu hát "căng buồm cùng gió khơi" thể hiện niềm vui, sự đồng điệu giữa con người và thiên nhiên trong hành trình chinh phục biển cả, tìm kiếm nguồn sống.

3. Vẻ đẹp riêng và không khí thời đại qua hai đoạn thơ:

Mặc dù đều là khúc ca về lao động và thiên nhiên, nhưng hai đoạn thơ của Tế Hanh và Huy Cận mang đến những vẻ đẹp riêng biệt, phản ánh không khí của từng thời đại. Tế Hanh với hình ảnh làng chài trong buổi sớm mai, nhịp sống sôi động và tự do, tượng trưng cho tinh thần hăng say lao động của người dân trước Cách mạng, khi đất nước vẫn còn dưới ách thực dân. Trong khi đó, Huy Cận mang đến một bức tranh lao động đầy khí thế, hừng hực tinh thần cách mạng, niềm tin vào tương lai tươi sáng sau chiến thắng của dân tộc.

Qua hai đoạn thơ, người đọc không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, sức mạnh của con người trong lao động, mà còn nhận ra được bức tranh xã hội và tinh thần của từng thời kỳ lịch sử. Đó là một sự kết hợp tuyệt vời giữa thơ ca và hiện thực, giữa nghệ thuật và đời sống, phản ánh tình yêu quê hương, đất nước và con người Việt Nam qua các thời kỳ khác nhau.