Chế độ mẫu hệ của người Chăm

Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích.

Câu 2. Thông tin cơ bản của đoạn trích là gì?

Câu 3. Nêu tác dụng của yếu tố tự sự trong đoạn “Truyền thuyết về bà Chúa Xứ dựng lên vương quốc Champa cổ đại tương ứng với sự hình thành và tồn tại của chế độ mẫu hệ Chăm. Suốt chiều dài lịch sử tộc người, cánh đàn ông muốn vài lần truất phế trật tự này. Theo truyền thuyết, thế kỷ XII, Po Klaung Girai đã nghĩ ra thử thách thi đào mương để thay đổi trật tự xã hội nhưng bên thắng cuộc vẫn thuộc về giới chân yếu tay mềm, do đó chế độ mẫu hệ được khẳng định trở lại.”.

Câu 4. Nhận xét quan điểm của người viết về chế độ mẫu hệ của người Chăm.

Câu 5. Anh/ Chị có đồng tình với quan niệm Phận của đàn bà là sinh nở, vậy hãy để cho họ cai quản gia đình không? Vì sao?

đọc:

Những ghi chép cho thấy, từ xưa đến nay, cư dân Chăm vẫn duy trì chế độ mẫu hệ, tổ chức xã hội theo dòng họ mẹ.

Trong xã hội Chăm, chế độ mẫu hệ thể hiện rõ nhất qua cách bố trí khuôn viên nhà theo kiểu liên gia, tập trung nhiều gia đình cùng dòng họ, gọi là gơp. Trong một dòng họ có nhiều chi họ, họ gọi là ciet prauk. Cho đến khi chết, tinh cốt người mất bên dòng Chăm Bà-la-môn được đưa vào kut là nghĩa trang tộc mẫu; còn bên Chăm Bà-ni thì đưa vào ghur cũng thuộc dòng họ mẹ. Truyền thuyết về bà Chúa Xứ dựng lên vương quốc Champa cổ đại tương ứng với sự hình thành và tồn tại của chế độ mẫu hệ Chăm. Suốt chiều dài lịch sử tộc người, cánh đàn ông muốn vài lần truất phế trật tự này. Theo truyền thuyết, thế kỷ XII, Po Klaung Girai đã nghĩ ra thử thách thi đào mương để thay đổi trật tự xã hội nhưng bên thắng cuộc vẫn thuộc về giới chân yếu tay mềm, do đó chế độ mẫu hệ được khẳng định trở lại.

Dù người Chăm theo chế độ mẫu hệ, nhưng không có nữ vương, cũng bởi quan niệm đàn ông phận chiến đấu, đàn bà phận giữ nhà. Phận của đàn bà là sinh nở, vậy hãy để cho họ cai quản gia đình. Đây là quyền lợi và nghĩa vụ cao cả của họ. Còn nam giới, hãy trang bị cho họ đầy đủ vũ khí sắc bén để họ lăn xả vào cuộc chiến lớn, khốc liệt hơn. Khác đi, hãy để cho họ cai quản xã hội.

Người con trai khi chưa có vợ, phải làm ăn chung với cha mẹ, còn khi lấy vợ lại không được chia tài sản do công sức mình đóng góp, trong khi người con gái được hưởng phần này. [….] Người đàn ông có thể vùng vẫy bốn phương trời, có thể lấy người dị tộc, người đàn bà thì ở lại, gắn chặt đời mình trong phạm vi thôn xóm nhằm bảo lưu mảnh đất cha ông, phong tục tập quán tổ tiên, và ít khi lấy chồng không cùng đồng tộc. Do đó, có thể nói người Chăm khá “thuần chủng” theo dòng máu mẹ.

Điểm khác biệt của người Chăm so với các dân tộc khác là các vị chức sắc buộc phải có vợ. Theo chế độ mẫu hệ, người đàn ông, nhất là các chức sắc cần có sang (nhà) để ở, có danauk (chốn, nơi, vị) để ngự. Mà danauk này phải là nhà vợ. [….]

Chính tinh thần mẫu Chăm mà cộng đồng này hình thành nên hiện tượng ba không độc đáo: không đĩ điếm, không ăn xin, không mù chữ. Không ăn xin nói lên tinh thần tự lập; không đĩ điếm nói lên cách kiếm sống lương thiện; không mù chữ liên quan đến cái biết để sống và chết ở đời.

(Trích Hành trình văn hóa Chăm)