Thơ ca là tiếng lòng của con người, là sự kết tinh giữa cảm xúc và trí tuệ. Có ý kiến cho rằng: "Thơ khởi sự từ tâm hồn, vượt lên bằng tầm nhìn và đọng lại nhờ tấm lòng người viết". Qua bài thơ "Nguyên tiêu" (Rằm tháng Giêng) của Hồ Chí Minh, ta có thể thấy rõ nhận định trên là hoàn toàn xác đáng.
Trước hết, thơ "khởi sự từ tâm hồn" tức là bắt nguồn từ những rung động chân thật của trái tim người nghệ sĩ. "Nguyên tiêu" được viết trong hoàn cảnh đặc biệt, khi Bác đang lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Pháp nhưng vẫn dành thời gian để cảm nhận vẻ đẹp thiên nhiên. Tâm hồn thi nhân yêu nước, yêu thiên nhiên của Hồ Chí Minh đã tạo nên những vần thơ tuyệt đẹp:
"Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,Xuân giang, xuân thủy tiếp xuân thiên."
Hình ảnh đêm trăng rằm tháng Giêng tràn đầy ánh sáng, thiên nhiên hiện lên với một vẻ đẹp thanh bình, trong trẻo. Ánh trăng viên mãn trải rộng trên dòng sông xuân, hòa quyện giữa trời và nước tạo nên một không gian thơ mộng, tràn đầy sức sống. Đằng sau những hình ảnh ấy là một tâm hồn nghệ sĩ tinh tế, nhạy cảm, luôn rung động trước vẻ đẹp của đất trời dù đang trong hoàn cảnh gian lao.
Thứ hai, thơ "vượt lên bằng tầm nhìn" nghĩa là không chỉ dừng lại ở những cảm xúc cá nhân mà còn mang tầm vóc tư tưởng sâu sắc. Bài thơ "Nguyên tiêu" không chỉ ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên mà còn ẩn chứa khí thế hào hùng của cách mạng:
"Yên ba thâm xứ đàm quân sự,Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền."
Giữa không gian mờ sương của núi rừng, nơi sâu thẳm của đêm khuya, Bác vẫn miệt mài bàn bạc việc quân. Hình ảnh "nguyệt mãn thuyền" không chỉ đơn thuần là ánh trăng tràn đầy con thuyền mà còn là hình ảnh ẩn dụ cho ánh sáng của niềm tin, của lý tưởng cách mạng. Tầm nhìn của Bác không chỉ dừng lại ở cảnh đẹp thiên nhiên mà còn rộng lớn hơn – đó là khát vọng độc lập, là ý chí kiên cường của dân tộc. Chính điều đó đã làm nên chiều sâu tư tưởng của bài thơ, khiến người đọc không chỉ cảm nhận vẻ đẹp mà còn thấm thía tinh thần cách mạng kiên trung.
Cuối cùng, thơ "đọng lại nhờ tấm lòng người viết" chính là dấu ấn tâm hồn và lý tưởng của nhà thơ. "Nguyên tiêu" không chỉ là một bức tranh thiên nhiên tuyệt mỹ mà còn thể hiện tinh thần lạc quan, yêu đời, yêu nước của Hồ Chí Minh. Trong hoàn cảnh chiến tranh gian khổ, Bác vẫn giữ được sự ung dung, tự tại, vẫn dành những phút giây để cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên. Đó là tấm lòng của một người suốt đời cống hiến cho dân tộc nhưng vẫn giữ trong mình tình yêu cuộc sống, yêu con người. Chính điều đó khiến bài thơ còn mãi trong lòng người đọc, khiến mỗi lần đọc lại, ta không khỏi xúc động, nghẹn ngào.
"Nguyên tiêu" của Hồ Chí Minh là minh chứng rõ ràng cho nhận định: "Thơ khởi sự từ tâm hồn, vượt lên bằng tầm nhìn và đọng lại nhờ tấm lòng người viết". Tác phẩm vừa có vẻ đẹp nghệ thuật, vừa mang chiều sâu tư tưởng, để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người đọc. Qua bài thơ, ta không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn thấy được tinh thần cách mạng kiên cường, tấm lòng yêu nước bao la của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đọc bài thơ, ta như lặng đi trước vẻ đẹp của đất trời, trước tấm lòng cao cả của một người suốt đời lo cho nước, cho dân, để rồi chợt nhận ra khóe mắt mình đã cay cay tự bao giờ.