Câu 1 (trang 110 Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt kết nối Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Mạch cảm xúc của tác giả được khơi dậy qua sự hồi tưởng về không gian. Tìm chi tiết miêu tả không gian đặc trưng của mùa xuân Hà Nội (vào đầu tháng Giêng và sau rằm tháng Giêng) và chi tiết miêu tả không gian gia đình

- Những chi tiết miêu tả không gian đặc trưng của mùa xuân Hà Nội:

+ Khi mùa xuân bắt đầu đến: “Mùa xuân của tôi – mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội – là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát hêu tình của cô gái đẹp như thơ mộng…”

+ Không khí gia đình: “Nhang trầm, đèn nến, và nhất là bầu không khí gia đình đoàn tụ êm đềm, trên kính dưới nhường, trước những bàn thờ Phật, bàn thờ Thánh, bàn thờ Tổ tiên làm cho lòng anh ấm lạ ấm lùng, tuy miệng chẳng nói ra nhưng trong lòng thì cảm giác như có không biết bao nhiêu là hoa mới nở, bướm ra ràng mở hội liên hoan”.

+ Sau rằm tháng Giêng: “ Nhưng tôi yêu xuân nhất vào khoảng sau ngày rằm tháng Giêng, Tết hết mà chưa hết hẳn, đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong, cỏ không mướt xanh như cuối đông đầu Giêng, nhưng trái lại lại nức một mùi hương man mác”; “Trên giàn thiên lí, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột”; “Đêm xanh biêng biếc, tuy có mưa dây, nhưng nhìn lên thấy rõ từng đàn sếu bay. Về khuya, trời vẫn rét một cách tình tứ nên thơ”.

Câu 2 (trang 110 Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Trong cái rét ngọt đầu xuân, sức sống của thiên nhiên và con người được khơi dậy như thế nào?

Sức sống của thiên nhiên và con người trong cái rét ngọt đầu xuân được mô tả như là sự bùng nổ của niềm vui và hứng khởi. Cụ thể:

Với con người: Có lẽ mỗi người trong chúng ta đều cảm nhận sự cuồng nhiệt này; như nhựa sống trong cơ thể chúng ta bắt đầu tràn đầy sự sống, giống như máu trong suôn sương của loài nai và như những mầm non của cây cối; trái tim của chúng ta cũng trở nên nhiệt hơn, đập mạnh hơn trong những ngày đông lạnh giá. Chúng ta lại bắt đầu "sống" thú vị hơn và thèm khát tình yêu thực sự. Khi ra ngoài trời, chúng ta thấy như ai cũng muốn yêu thương, và khi trở về nhà, lòng ta cảm nhận sự yêu thương ấm áp một lần nữa. Lòng của chúng ta ấm áp và đầy lạ ấm, mặc dù chúng ta có thể không thể nói nó ra, nhưng trong tâm hồn, chúng ta cảm nhận mình giống như một loài hoa mới nở, hoặc một chùm bướm đang tổ chức một cuộc hội liên hoan.

Với thiên nhiên: Chúng ta có thể nghe thấy nhựa sống của cây cối trong vườn, như cây mai, gốc đào, và chồi mận bắt đầu rạo rực. Giống như mầm non của cây cối, chúng nảy lên, không ngừng trỗi ra và trở thành những chiếc lá nhỏ xinh, vươn tay chào đón cặp uyên ương đứng cùng nhau. Mặc dù đào có phần phai nhạt, nhưng nhụy hoa vẫn tươi tắn và thơm mùi, còn cỏ không thể nào bám vào cảnh xanh mướt cuối đông, đầu xuân. Thay vào đó, chúng tràn đầy mùi hương tươi mới, rạng ngời.

Câu 3 (trang 110 Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt kntt Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Nêu nhận xét của em về cách tác giả diễn tả cảm giác của lòng mình khi mùa xuân đến.

Tác giả diễn tả lòng mình khi mùa xuân đến thật tinh tế, uyển chuyển: Đó là cái cảm giác vui mừng, phấn khởi, thấy lòng “say sưa”, “muốn phát điên”, “ngồi yên không chịu được” khi xuân đến.

Câu 4 (trang 110 Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Tác giả đã triển khai bài tùy bút theo mạch chủ đề về mùa xuân bắt đầu từ “ai cũng chuộng mùa xuân” như thế nào?

- Tác giả đã triển khai bài tùy bút theo mạch chủ đề về mùa xuân bắt đầu từ “ai cũng chuộng mùa xuân”:

+ Tác giả đưa ra vấn đề: Ai cũng chuộng mùa xuân

+ Tiếp theo, tác giả giải thích lí do ai cũng chuộng mùa xuân vì cảnh đẹp, không khí đoàn tụ bên gia đình, …

+ Cuối cùng, tác giả bày tỏ cảm xúc yêu mùa xuân và miêu tả cảnh cuối tháng Giêng

Câu 5 (trang 110 Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt kntt Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Trong đoạn trích, khi nói về mùa xuân, tác giả dùng cụm từ như mùa xuân của tôi, mùa xuân thần thánh của tôi, mùa xuân của Hà Nội thân yêu. Cách viết này cho em hiểu điều gì về cuộc sống và tình cảm riêng của người viết? 

Khi tác giả đề cập đến mùa xuân, tg sử dụng cụm từ như "mùa xuân của tôi" và "mùa xuân thần thánh của tôi". Cách viết này truyền tải sâu sắc tình yêu của tác giả đối với thiên nhiên, đặc biệt là tình yêu đặc biệt đối với mùa xuân. Tác giả yêu mùa xuân đến nỗi muốn hoà mình với nó, muốn sở hữu mùa xuân, và thậm chí tự xem mùa xuân là của riêng mình. Hơn nữa, tác giả gán cho mùa xuân nhãn danh "thần thánh" - một cách diễn đạt hiếm thấy trong lịch sử của loài người.

Bằng cách viết về "mùa xuân của Hà Nội thân yêu", tác giả thể hiện rõ tình cảm của mình đối với Hà Nội, đặc biệt là mùa xuân trên đất Hà Nội. Đây là tình yêu của một người con với quê hương thân quen, một phần ruột thịt khi ở xa xa xứ. Điều đặc biệt là dù viết tùy bút trong lúc tác giả đang sống tại Miền Nam, những hình ảnh về mùa xuân Hà Nội vẫn được mô tả chi tiết, đầy đủ và tràn đầy cảm xúc. Điều này chứng tỏ rằng tác giả có một tình yêu đặc biệt đối với Hà Nội và mùa xuân của nó.

Câu 6 (trang 110 Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Chọn một câu văn cho thấy lời văn của bài tùy bút như lời trò truyện tâm tình. Theo em, đặc điểm của lời văn đó tác động như thế nào đến cảm nhận của người đọc.

Em chọn câu: "Ấy đấy cái mùa xuân thần thánh của tôi nó đã khiến người ta muốn phát điên lên như thế đấy."

Đặc điểm này trong lời văn ảnh hưởng đến cảm nhận của người đọc bằng cách giúp họ hiểu rõ hơn về cảm xúc yêu mùa xuân của tác giả. Câu này tạo nên một hình ảnh mạnh mẽ về tình yêu mãnh liệt của tác giả đối với mùa xuân. Nó cho thấy tác giả không chỉ yêu mùa xuân mà còn đam mê đến mức muốn bùng nổ và thể hiện tất cả tình cảm trong trái tim mình. Câu này làm cho người đọc cảm nhận sâu sắc và đầy màu sắc về tình yêu và sự thần thánh của mùa xuân qua góc nhìn của tác giả.

Viết kết nối với đọc 

soạn văn 7 kết nối bài: tháng giêng mơ về trăng non rét ngọt 

viết đoạn văn ( khoảng 5 - 7 câu) nêu cảm nhận về cảnh sắc và không khí mùa xuân.

Mùa xuân tươi đẹp đã tràn đến với một cảm giác thật phấn khích. Những đàn chim én, tựa như bất chấp khoảng cách xa xôi, đã trở về từ nơi ẩn náu của họ, bay lượn khắp bầu trời. Tiếng hót vang vọng của chúng cất cao, chào đón mùa xuân với sự phấn khích không thể tả. Trong bầu không khí trong lành, bạn có thể cảm nhận mùi của mưa bụi quyện theo những cánh hoa xoan tím lớp lớp rơi đầy các con ngõ. Cũng có những ngày nắng xuân nhẹ nhàng, khi tia nắng ấm áp ửng hồng trên đỉnh cây và nhuộm vào cảnh vật. Hoa đào và hoa mơ nở rực rỡ đầy cành, tạo nên một màu hồng tươi sáng, tô điểm cho cuộc sống mới của tự nhiên. Cây cối đã trút bỏ lớp áo xám xịt của mùa đông để nô nức đâm chồi, nảy lộc. Những chồi non rực rỡ, tươi mát bắt đầu nảy lên khắp nơi, đánh thức sự sống mới trong thiên nhiên. Trên con đường làng em, mọi người tràn đầy sự phấn khích và năng động. Họ đổ ra ngoài, có người đến chúc tết, có người tham gia hội làng, và còn có người đến chợ xuân. Mọi người ai nấy đều tỏ ra vui mừng và rạng rỡ trong bầu không khí đầy sự phấn khích của mùa xuân. Mùa xuân đã mang lại cho thiên nhiên và đất trời nhiều điều kỳ diệu và tươi mới, tạo nên một cảm giác sống động và đầy hy vọng.

MỞ RỘNG

1. Phân tích tác phẩm Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt
2. Em hãy tóm tắt những đặc điểm thể loại của tùy bút "Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt".
3. Đọc đoạn văn từ đầu đến "...lòng mình say sưa một cái gì đó - có lẽ là sự sống!" và trả lời các câu hỏi sau:

a. Đoạn văn sử dụng cách viết giàu nhịp điệu như thế nào? Theo em, cách viết này đem đến hiệu quả gì về mặt nghệ thuật?

b. Xác định từ Hán Việt được sử dụng trong câu văn: "Ai bảo được non đừng thương nước, bướm đừng thương hoa, trăng đừng thương gió; ai cấm được trai thương gái, ai cấm được mẹ yêu con, ai cấm được cô gái còn son nhớ chồng thì mới hết được người mê luyến mùa xuân"? Việc sử dụng từ Hán Việt đem lại hiệu quả biểu đạt như thế nào?

c. Đặc trưng của mùa xuân miền Bắc được miêu tả trong câu văn nào? Em cảm nhận như thế nào về câu văn này?
4. Trong hai đoạn văn đầu văn bản "Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt", tác giả  muốn khẳng định điều gì? Em có đồng ý với quan điểm của tác giả không?
5. Những chi tiết như "những vệt xanh tươi hiện ở trên trời", "những làn sáng hồng hồng" báo hiệu điều gì về sự chuyển đổi của thời gian và không gian? Từ đó, nêu nhận xét của  em về khả năng cảm nhận thế giới bên ngoài của nhà văn.
6. Em hãy giải thích nhan đề bài tùy bút
7. Vì sao tác giả lại đưa ra các đối tượng sóng đôi: non - nước, bướm - hoa, trăng - gió,  trai - gái, mẹ - con, cô gái còn son ( vợ) - chồng để khẳng định mối quan hệ giữa con người và mùa xuân? Cách nói này tác động như thế nào đến cảm nhận của người đọc?
8. Cách tác giả nói về "lí do" yêu mùa xuân của các đối tượng khác nhau trong đoạn trích có gì đặc biệt? Hãy diễn tả liên tưởng của em về hoàn cảnh riêng của từng đối tượng ấy.