- Không gian: bên lò lửa đỏ

- Thời gian: ngày mai, đêm đông

- Nhân vật trữ tình lúc này đang tận hưởng tâm trạng nhớ thương của người lữ khách. Cuộc đấu tranh nội tâm đã đưa tác giả về với những tháng ngày hạnh phúc, nơi ông được sống hạnh phúc bên người mình yêu, được trò chuyện và ngắm người con gái ấy. Đó chính là niềm hạnh phúc, khát khao cháy bỏng mà tác giả muốn có được, muốn lần nữa được trải nghiệm, cảm nhận. Nhưng khi nhìn vào hiện thực phũ phàng, nỗi buồn lại bao trùm lấy tâm trạng của nhân vật bởi ông biết những ngày tháng đấy đã qua đi và không thể trở lại.

Câu 5 trang 64 sgk Ngữ văn 11 Tập 1

“Xe tam mã”, “bài ca của người xà ích”, “mái lều, ánh lửa”, “Nhi-na” có ý nghĩa tinh thần thế nào đối với hành trình của nhân vật trữ tình trên “con đường mùa đông”?

Trả lời

Những hình tượng “xe tam mã”, “bài ca của người xà ích”, “mái lều, ánh lửa”, “Nhi-na” có ý nghĩa như điểm tựa nâng đỡ tâm hồn người lữ khách một đêm trăng mờ sương trên con đường mùa đông tuyết trắng. Đó là sự vượt qua nỗi buồn thầm kín của bản thân, phá tan bức “mái lều” trong tâm trí; đó còn là nỗi niềm mong muốn trở lại cuộc sống trước kia, bên cạnh người thương của mình, tận hưởng những phút giây hạnh phúc trong đời. Vì vậy, qua những hình ảnh ấy, người đọc có thể hình dung được những giai đoạn tâm lý của tác giả đang ở mức độ nào, là đang chìm đắm hay thức tỉnh, đang chán nản hay khát khao hy vọng. Tất cả đều làm nổi bật lên một tâm hồn đa sầu, đa cảm của nhân vật trữ tình hay chính Pu-skin.
Câu 6 trang 64 sgk Ngữ văn 11 Tập 1

Nêu nhận xét về những hình tượng thơ được điểm lại trong khổ thơ cuối. Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn về cách lấy lại cảm giác bình yên trên những “con đường mùa đông” trong cuộc đời.

Trả lời

Những hình tượng thơ được điểm lại trong khổ thơ cuối được lặp lại để diễn tả sâu hơn tâm trạng người lữ hành, từ mơ tưởng trở về thực tại, với con đường mùa đông lạnh lẽo, con đường đi đày với nỗi buồn xa vắng cô đơn. Để lấy lại cảm giác bình yên trên những “con đường mùa đông” trong cuộc đời chúng ta có thể suy nghĩ về những điều tốt đẹp mà ta hướng tới, nghĩ về những điều làm điểm tựa tâm hồn như gia đình, tình yêu.

Câu 7 trang 64 sgk Ngữ văn 11 Tập 1

Bạn có nhận xét gì về cấu tứ của bài thơ? Hãy liên hệ với một bài thơ khác có kiểu cấu tứ này mà bạn biết.

Trả lời

- Cấu tứ của bài thơ: Các hình ảnh về con đường mùa đông và những hình ảnh trong tâm tưởng nhà thơ “trăng, lò sưởi, mái lều, ánh lửa” đều lặp đi lặp lại, tạo kết cấu đầu cuối tương ứng cho bài thơ. Cấu tứ trong bài thơ thể hiện qua hình ảnh con đường mùa đông cô đơn, lạnh lẽo, từ “buồn” xuất hiện với tần số rất cao. Con đường mùa đông chính là con đường lưu đày, là con đường ly biệt.

- Một số bài thơ khác có cấu tứ như trên đó là: Đoàn thuyền đánh cá – Huy Cận; Màu tím hoa sim – Hữu Loan.

*Kết nối đọc - viết

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) về một hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng mà bạn cho là đặc sắc nhất trong bài thơ Con đường mùa đông.

Bài tham khảo

"Con đường mùa đông" của nhà thơ Puskin nổi tiếng đã tạo ấn tượng mạnh mẽ về tâm trạng buồn bã và cô đơn của người lữ khách, cùng với vẻ đẹp tự nhiên của mùa đông ở Nga. Trong tác phẩm này, hình ảnh con đường mùa đông đã mang đến một cảm giác hoang vắng, tĩnh lặng và ẩn chứa nỗi buồn. Trong một đêm Đông lạnh giá, màn sương mờ mịt và ánh trăng yếu ớt, khung cảnh trở nên xa xăm và vô tận. Không gian này không chỉ thể hiện qua hình ảnh, đường nét và màu sắc mà còn bằng những âm thanh dịu dàng và du dương, như tiếng lục lạc monotonously trải qua, cùng với khúc hát dân ca của người xà ích "Như niềm vui mừng khôn xiết/ Như nỗi buồn nặng đìu hiu," tạo nên một cảm xúc buồn dịu trong lòng người lữ khách. Không gian đêm trên "con đường mùa Đông" rất yên tĩnh, tạo nên một cảm giác hoang vắng quá mức. Nhà thơ đã sử dụng sự động để miêu tả sự tĩnh lặng của đêm. Bài thơ không cần đến những màu sắc sặc sỡ mà vẫn tạo nên hình ảnh tự nhiên, trong trẻo, đẹp đẽ và sống động của thiên nhiên mùa Đông ở Nga. Nó thể hiện đậm bản sắc và tâm hồn quê hương của xứ sở này. Cảnh sắc thiên nhiên trong mùa Đông ở Nga được Puskin miêu tả một cách tinh tế và tinh xảo.

*PHẦN THAM KHẢO MỞ RỘNG 
Câu 1.

Em hãy nêu giá trị nội dung, nghệ thuật của bài Con đường mùa đông.

Trả lời

Giá trị nội dung
“Con đường mùa đông” miêu tả khung cảnh con đường mùa đông về đêm thật thơ mộng biết bao, trên bầu trời với đầy những đám mây hiếm hoi vây xung quanh vằng trằn tròn đang tỏa ra thứ ánh sáng đượm buồn. Trong thơ Pushkin, cảnh sắc thiên nhiên hiện lên thật sống động và bỗng dưng biến từ một sự phơi bày, trở thành một người anh hùng hành động. Qua đó đã thành công để lại trong lòng độc giả những ấn tượng sâu sắc.

Giá trị nghệ thuật

Ngôn ngữ thơ giàu sức biểu cảm. Khắc họa nhân vật trữ tình độc đáo. Nhịp thơ nhẹ nhàng, dễ nghe

Câu 2.

Nêu tác giả, tác phẩm, bố cục của văn bản Con đường mùa đông.

Trả lời
1. Tác giả 

- Aleksandr Sergeyevich Pushkin (1799 -1837) - ông vừa là nhà thơ, là nhà viết kịch vĩ đại của Nga. Ông được coi là đại thi hào, là mặt trời soi sáng trong các tác phẩm của văn học Nga lúc bấy giờ. Puskin là một thiên tài về kịch văn mà còn khắc họa chân thực và rõ nét sự tích dân gian của Nga và các nước khác.

- Đặc điểm nghệ thuật

Với lối viết phóng khoáng và đầy tinh tế, những tác phẩm của Puskin được đánh giá cao về nội dung và về phong cách sáng tác.
Thơ Puskin chủ yếu về bốn chủ đề lớn: Về phê phán chế độ Nga hoàng, về tình yêu, về thiên nhiên và về ca ngợi sự tự do, Puskin để lại một khối lượn các tác phẩm lớn bao gồm nhiều thể loại khác nhau.
- Tác phẩm chính

Về thể loại trường ca: Ru-xlan và Li-út-mi-la, 1820; Người tù Cáp-ca-dơ, 1821
Về các tác phẩm truyện ngắn: Con đầm pích, 1833; Cô tiểu thư nông dân,1830
2. Tác phẩm 

- Thể loại: Thơ

- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm

- Hoàn cảnh xuất xứ của tác phẩm: Tháng 12 năm 1825, cuộc khởi nghĩa do đông đảo những người tri thức quý tộc lãnh đạo cuộc khởi nghĩa chống lại chế độ nông nô chuyên chế đã lan rộng khắp trên đất nước Nga, sau đó cuộc khởi nghĩa bị dập tắt. Vào mùa đông năm ấy, nỗi buồn của nhà thơ ở nơi đây, cùng chung với nỗi buồn của cuộc khởi nghĩa thất bại, chung nỗi buồn với nhân dân ông đã sáng tác tác phẩm Con đường mùa đông.

Tìm kiếm: Soạn văn 11 kết nối tri thức bài 2 Con đường mùa đông, giải ngữ văn 11 sách kết nối tri thức bài 2 Con đường mùa đông, giải bài 2 ngữ văn 11 kntt