+ Nữ Thần Mặt Trời từ chối khiến Đăm Săn buồn bã trở về ngay lúc mặt trời lên mà không đợi mặt trời lặn. Ngựa và Đăm Săn bị chìm

=> Đăm Săn là một người tù trưởng oai hùng, quả quyết, không sợ khó khăn, gian khổ. người đàng hoàng, ngay thẳng, tự tin quyết kiệt

Câu 2 (trang 111 Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời Kntt Ngữ văn lớp 10 Tập 1) Lời kể, lời miêu tả, lời đối thoại có vai trò gì trong việc khắc họa nhân vật? Hãy làm rõ những đặc trưng của lời văn sử thi trong đoạn trích này.

- Lời kể, lời tả, lời đối thoại góp phần làm nổi bật lên ngoại hình, đặc điểm và phẩm chất của nhân vật 

- Lời kể trong sử thi thành kính, trang trọng; nhịp điệu châm rãi; trần thuật tỉ mỉ, mỗi câu như có vần điệu nhịp nhàng
+ Họ đi suốt tháng, suốt năm, lúc nghe sông nước rì rào, lúc nghe biển cả gào thét, người cưỡi ngựa đực, người cưỡi ngựa cái, ngựa thở hổn ha hổn hển

Lời người kể chuyện và cả lời nhân vật nhiều khi mang tính khoa trương, cường điệu:

+ Chồm lên hai lần, chàng leo hết cầu thang. Chàng giậm chân trên sàn sân, hai lần sàn sân làm như vỗ cách, bảy hàng cột nhà chao qua chao lại từ đông sang tây…như sấm gầm sét dậy.

+ Cột không đừng, giữ không ở, đốt đuốc ra đi giữa canh khuya

- Thường xuyên sử dụng thủ pháp so sánh trùng điệp. 

+ Nàng đi trông như diều bay ó liêng, như nước lững lờ trôi cũng không bằng

+ thân hình như cái nụ tai, cổ như cổ công

Câu 3 (trang 111 kết nối tri thức Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời Ngữ văn lớp 10 Tập 1) Người kể chuyện trong đoạn trích này là ai? Hãy tìm hiểu một số thông tin về hình thức kể chuyện sử thi của người Ê-đê.

- Người kể chuyện trong đoạn trích này ở ngôi thứ 3, người kể giấu mình không xuất hiện trong đoạn trích

- Sưt thi tồn tại dưới dạng truyền miệng và văn bản, nhưng phần lớn đều có nguồn gốc dân gian, có tác phẩm chỉ kể trong 1-2 đêm, nhưng cũng có tác phẩm phải kể kéo dài tới 4 – 5 ngày, đêm tùy theo trí tưởng tượng, trạng thái thăng hoa của người kể. Sử thi được truyền tải đến người nghe thông qua hình thức hát, kể, diễn xướng của nghệ nhân. Nghệ nhân kể, hát sử thi được coi là “báu vật sống” của dân tộc, họ là nghệ sỹ tổng hợp, là người sáng tạo tác phẩm, đạo diễn các tình huống, họ cũng là diễn viên tài năng, có thể diễn giọng nữ, giọng nam, giọng con quỷ, giọng thần tiên… đồng thời là người bình luận tính cách hay diễn biến câu chuyện…

Câu 4 (trang 111 Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời kết nối Ngữ văn lớp 10 Tập 1) Bạn có suy nghĩ gì về cái chết của Đăm Săn trong Rừng Sáp Đen? Phải chăng đó là kết quả tất yếu của việc theo đuổi một mục tiêu vượt quá giới hạn con người?

Cái chết của Đăm Săn trong Rừng Sáp Đen đã để lại nhiều suy nghĩ trong tâm hồn tôi. Cả anh và con ngựa của anh đã dần mất sức, bị suy yếu cho đến khi không còn sức đi tiếp. Dưới bức nắng gay gắt, con ngựa của Đăm Săn càng trở nên yếu đuối hơn đến mức không thể tiếp tục và cuối cùng phải đổ gục.

Theo quan điểm của tôi, cái chết này có thể được coi là hậu quả tự nhiên của việc anh ta theo đuổi một mục tiêu vượt ra khỏi khả năng của con người. Đăm Săn, một con người bình thường, lại dám thách thức Thần Mặt Trời bằng việc muốn lấy Nữ Thần Mặt Trời làm vợ. Hành động này đã xâm phạm đến các thực thể thần thánh như Thần Trời và Thần Đất, vì vậy việc trừng trị anh ta có thể coi là hậu quả tự nhiên và hợp lý. Khi mặt trời lên cao, con ngựa của Đăm Săn trở nên yếu đuối hơn, và đất đá cứ thế cuốn anh ta và con ngựa xuống dưới lòng đất. Điều này cho thấy Đăm Săn đã vi phạm lẽ phải đối với cả hai thực thể thần thánh này, và cái chết của anh ta có thể coi là sự kết hợp của những yếu tố đó."

Câu 5 (trang 111 Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời Ngữ văn lớp 10 Tập 1)

- Đam Săn đã chết lún trong Rừng Sáp Đen của bà Sun Y-rít. Anh đã sống tuyệt đẹp trong khát vọng và chiến công. Anh đã chết trong tư thế hiên ngang của người anh hùng bộ tộc. Cái chết bi tráng của Đăm Săn mang ý nghĩa bi kịch của lịch sử, của thời đại vô cùng sâu sắc. Hành động của Đăm Săn tuy có sức nổ công phá ghê gớm: anh đi bắt nữ thần Mặt Trời, trải qua bao gian nan khổ ải, anh đã đi tới nơi mà anh muốn, nhưng rốt cuộc, anh phải trả giá bằng máu.

- Bi kịch ấy mang màu sắc thời đại, nó nói lên mâu thuẫn gay gắt giữa khả năng hữu hạn và khát vọng vô hạn của người anh hùng. Mặc dù vậy, nhân vật Đam Săn mãi mãi là hình ảnh người anh hùng lý tưởng tuyệt đẹp của bộ tộc Ê-Đê xưa và nay. Trong tâm hồn con người Việt Nam, chàng dũng sĩ Đam Săn đời đời bất tử.

Câu 6 (trang 111 Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời Ngữ văn lớp 10 Tập 1) Qua đoạn trích Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời, bạn nhận ra những đặc trưng nào trong phong tục, tập quán, tín ngưỡng của người Ê-đê xưa?

- Phong tục đón khách: khi có người đến thăm nhà, người hầu sẽ chạy ra đón tiếp “kẻ giữ ngựa tháo yên, người đưa lời thăm hỏi,…”, trải chiếu, giết gà, mang rượu ra để đãi khách, chủ nhà sẽ ăn mặc chỉnh tề, chỉn chu để tiếp khách

- Tôn thờ trời, đất và những đấng thiêng liêng

- Đề cao người anh hùng

Câu 7 (trang 111 kntt Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời Ngữ văn lớp 10 Tập 1) Qua hai đoạn trích Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác và Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời, hãy nêu những điểm tương đồng và khác biệt trong quan niệm của người Hy Lạp cổ đại và người Ê-đê về người anh hùng?

Tương đồng:
- Đề cao, coi trọng vị trí của người anh hùng trong xã hội

- Sử dụng những từ ngữ cổ, những yếu tố thành ngữ, tục ngữ

- Sử dụng chất liệu ngôn từ văn học dân gian

Khác biệt:
- Sử thi anh hùng Hy Lạp cổ đại:

  + Đặt người anh hùng trong hoàn cảnh giữa lợi ích của cộng đồng và cá nhân, phải đưa ra sự lựa chọn, để từ đó khẳng định phẩm chất, vẻ đẹp của người anh hùng

  + Các yếu tố ngoại cảnh như gia đình, dân tộc được xây dựng và nhắc đến khá nhiều

  + Thường kể về những sự việc có ý nghĩa thay đổi lớn lao, quy mô lớn

  + Hình tượng nhân vật hoành tráng, hào hùng

  + Biến cố được nhắc tới trong tác phẩm thường là những biến cố lớn, ảnh hưởng tới cả dân tộc, đất nước

- Sử thi anh hùng Ê-đê:

  + Người anh hùng mang trong mình hoài bão, khát vọng lớn lao, muốn tự mình chinh phục

  + Không nói nhiều đến những yếu tố ngoại cảnh như mâu thuẫn, gia đình, xã hội mà tập trung thể hiện nhân vật chính

  + Nhân vật anh hùng thường thuộc ba loại chính: chiến đấu chống quái vật, người anh hùng đi hỏi vợ, sự trả thù của dòng họ

Kết nối đọc viết

Bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời Kết nối tri thức

Phải chăng một tác phẩm sử thi ra đợi ở một thời đại quá xa xôi như I-li-át hay Đăm Săn không còn nhiều ý nghĩa đối với con người hiện đại? Hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày quan điểm của bạn

Sử thi là một thể loại văn học dân gian xuất hiện từ thời cổ đại, ghi lại cuộc sống qua thế giới quan của con người ở thời kỳ đó. Người thời nguyên thủy sáng tạo các vị thần và bán thần để giải thích nguồn gốc tự nhiên và nguồn gốc thị tộc. Sử thi thường kể về lịch sử, xã hội qua tư duy thần thoại, và thường bị biến đổi và méo mó, tạo ra tính hoang đường và kỳ vĩ. Dù thời gian giữa sử thi và hiện tại là lâu đời, những sử thi nổi tiếng như I-li-át của Hy Lạp và Đăm Săn ở Việt Nam vẫn còn giữ giá trị nhân văn và nghệ thuật. Chúng phản ánh phần nào cuộc sống và quan niệm của con người về thế giới ở thời kỳ anh hùng xa xưa. Tổng cộng, dù có khoảng cách thời gian lớn, cả sử thi Iliad và sử thi Đam Săn đều chia sẻ các vấn đề lịch sử của nhân loại trong thời đại anh hùng cổ xưa. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc hiểu về thể loại sử thi trong văn học dân gian và văn hóa dân gian nói chung.

MỞ RỘNG

Câu 1. Đăm Săn đã phản ứng như thế nào khi nghe lời khuyên của Đăm Par Kvây? Những phản ứng đó thể hiện phẩm chất gì của nhân vật?
Câu 2. Cảnh tượng ngôi nhà của Nữ Thần Mặt Trời được miêu tả như thế nào? Em có nhận xét gì  về cách thức miêu tả đó?
Câu 3. Đọc kĩ phần cước chú cho các chi tiết trong văn bản. Những thông tin này giúp em hiểu thêm  điều gì về sử thi Đăm Săn?
Câu 4. Tìm các chi tiết thể hiện thái độ của người kể chuyện với nhân vật và câu chuyện được kể. So  sánh thái độ của người kể chuyện trong đoạn trích Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời và thái độ  của người kể chuyện trong đoạn trích Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác.