Câu 1 (trang 50 Người ở bến sông Châu Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Xác định sự kiện chính của mỗi phần trong văn bản Người ở bến sông Châu. Theo em, cách xây dựng cốt truyện của tác giả có gì đặc sắc?

Trả lời:

- Phần 1: Từ đầu đến “di lên vách bếp”

+ Chú San đi lấy vợ 

+ Dì Mây trở về xóm Trại

- Phần 2: Tiếp đến “Sóng nước lao xao”

+ Cuộc sống giản dị của dì Mây ở quê nhà 

- Phần 3: Tiếp đến “ở phía cuối con đường về bến”

+ Dì Mây giúp cô Thanh (vợ chú San) vượt cạn

- Đoạn 4: Còn lại

+ Những phẩm chất cao đẹp của dì Mây 

Cách tác giả xây dựng cốt truyện là đặc sắc ở chỗ ông đã chi tiết hóa các sự kiện, biến cố và hành động trong truyện, tạo ra những hình ảnh sắc nét. Điều này giúp độc giả có cái nhìn trầm lặng, sâu sắc về chủ đề chiến tranh qua hình ảnh của nhân vật dì Mây.

Câu 2 (trang 50 Người ở bến sông Châu Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Ai là nhân vật trung tâm trong truyện ngắn này? Hãy vẽ sơ đồ mối quan hệ giữa nhân vật trung tâm này với các nhân vật khác trong truyện 

Trả lời:

Nhân vật trung tâm trong câu chuyện này: Dì Mây 

Câu 3 (trang 50 Người ở bến sông Châu Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Phân tích, làm sáng tỏ tính cách và phẩm chất của nhân vật dì Mây trong truyện qua các tình huống và sự kiện tiêu biểu. Nêu nhận xét về cuộc đời và tính cách của nhân vật dì Mây

Trả lời:

Dì Mây trở về từ chiến trường vào cùng ngày người yêu cô đi lấy vợ. Trước đây, mái tóc dài đến gót chân của cô là điểm đẹp nổi bật trong làng, nhưng sự dũng cảm đã đưa cô ra chiến trường. Khi trở về, cô trải qua sự lãng quên từ gia đình, người thân và người yêu. Chiến tranh đã cướp đi tuổi trẻ, vẻ đẹp và cả tình yêu của cô. Vết thương trên cơ thể cứ mỗi khi trái gió thổi làm nhấc lên nỗi đau. Môi trường quen thuộc chỉ còn lại một mình cô, với chiếc nạn gỗ và con búp bê không biết nói. Không thể chịu đựng được cảnh trớ trêu đó, Mây quyết định rời xa căn chòi bên bờ sông, sống với những nỗi buồn thầm lặng, không biết đến bao giờ mới nguôi ngoai.

Câu 4 (trang 50 Người ở bến sông Châu Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Phân tích và nhận xét về bút pháp miêu tả (tả cảnh và diễn biến tâm lí các nhân vật) của tác giả trong truyện ngắn Người ở bến sông Châu.

Trả lời:

Cảnh và diễn biến tâm lí các nhân vật trên bến sông Châu:

Trong mắt hai người không phải màn đêm dưới tán lá bưởi thoang thoảng mùi hương thuần khiết mà là bến sống.
Bến sông Châu năm ấy giữa mùa hoa gạo cháy. Từng cánh, từng cánh hoa đỏ tươi rắc đầy lỗi xuống đò....
Người con gái chèo đò đưa người con trai đi nước ngoài học. Đò ngang bồng bềnh, bồng bềnh....người con gái bỏ chèo ôm chặt, nép đầu vào ngực người yêu. Con đò cứ trôi đi, chở hai người lặng im ôm nhau như không hề có chiến tranh, không có cuộc chia ly.
Hai người kể lại cho nhau nghe những hồi ức đẹp "Ở nước ngoài, đêm nào anh cũng nhớ đến em, nhớ bến sông Châu", "Ngày ở Trường Sơn, trang nhật kí nào em cũng viết tên anh".
Tình yêu, nỗi nhớ như kéo không gian, thời gian gần lại. Trong lòng họ, tình yêu, tình thương lại bùng lên bớt chợt, cồn cào, da diết.
Không khí ngột ngạt nghẹt thở. Đó đây im ắng hãi hùng như đang dồn nén cho một trận cuồng phong bão tố sắp cuộn lên ở bến sông Châu.
-> Bút pháp miêu tả cảnh đã giúp làm nổi bật lên tâm trạng, cảm xúc đau buồn, tiếc nuối, những suy nghĩ "chúng ta sẽ làm lại", "anh sẽ từ bỏ tất cả. Chúng ta về sống với nhau" giằng xé nội tâm của nhân vật dì Mây và chú San.

Câu 5 (trang 50 Người ở bến sông Châu Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Câu chuyện diễn ra trong những không gian và thời gian nào? Tìm hiểu ý nghĩa của những hình ảnh dòng sông, con đò, cây cầu xuất hiện trong truyện.

Trả lời:

Không gian: trên bến sông Châu, ở nhà dì Mây, ở nhà chú San.
Thời gian: khi dì Mây đi lính trở về, chú San lấy vợ.
Ý nghĩa: nó gắn liền với tình yêu của dì Mây và chú San, đồng thời nó hiện lên sự thật nghiệt ngã về chiến tranh đầy tan tác, đau thương.

Câu 6 (trang 50 Người ở bến sông Châu Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Nhận xét về điểm nhìn và người kể chuyện trong văn bản. 

Trả lời:

Người kể chuyện toàn tri mượn quan điểm, thái độ, cảm giác của nhân vật Mai để kể chuyện. Bằng cách này , điểm nhìn nghệ thuật có sự đan xen, chuyển đổi từ điểm nhìn bên ngoài (tác giả) sang điểm nhìn bên trong (nhân vật Mai) và ngược lại.

Câu 7 (trang 50 Người ở bến sông Châu Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Theo em, vấn đề đặt ra trong truyện ngắn này là gì? Vấn đề đó có ý nghĩa như thế nào với cuộc sống hôm nay? Hãy ghi lại một đoạn văn (khoảng 6 - 8 dòng).

Trả lời:

Truyện ngắn Người ở bến sông Châu để lại những bài học thấm đượm giá trị nhân văn sâu sắc. Qua truyện ngắn "Người ở bến sông Châu", em nhận thức được sự đau lòng của cuộc chiến tranh thông qua hình ảnh một người phụ nữ. Đó là một người phụ nữ vừa đẹp, vừa sắc sảo, thông minh và tràn đầy lòng nhân hậu cùng lòng vị tha. Tuy nhiên, số phận của người phụ nữ ấy giống như "định mệnh của nàng Kiều," nỗi đau thân thế ám ảnh cuộc sống của họ. Chiến tranh đã đoạt đi mọi thứ: tuổi trẻ, tình yêu, hạnh phúc, và dần mài mòn những gì còn sót lại khi người phụ nữ trở về sau chiến tranh. Trong văn học Việt Nam, hiếm khi xuất hiện một hình ảnh phụ nữ trở về sau chiến tranh mang đến nỗi đau đậm sắc như vậy. Mặc dù hiện thực của chiến tranh có thể còn bi thảm hơn, nhưng những gì thế hệ trẻ ngày nay biết đến từ truyện vẫn gợi lên vẻ bi thương và hào hùng. Chúng ta cần biết trân trọng những gì mình đang có và biết ơn những người đi trước họ đã hi sinh cuộc đời mình để đất nước được hòa bình, hạnh phúc. 

Mở rộng

1. Phân tích tác phẩm Người ở bến sông Châu
2. Em có nhận xét gì về việc sử dụng các câu đặc biệt như: "Chập tối", "Đêm dài quá", "Sáng", "Chiều chiều",... trong văn bản.
3. Đọc đoạn cuối văn bản, từ "Đất trời như giao hòa một màu bàng bạc ... hòa vào hương thơm của cây cỏ, đất trời." Em hãy nhận xét về bức tranh thiên nhiên đêm sông Châu dưới ngòi bút miêu tả của tác giả. Cảnh tượng đó gợi lên trong em cảm xúc gì?
4. Tiếng ru của dì Mây có gì đặc biệt? Chọn tiếng ru ấy để kết thúc câu truyện, tác giả có dụng ý gì không? Em hãy làm rõ chi tiết ấy.